رمضان آمد و آهسته صـدا کرد مرا
مسـتعد سفـر شـهر خـدا کرد مرا
از گلستان کرم طرفه نسیمى بوزید
که سراپاى پراز عطر و صفاکردمرا
روزه چیست
روزه در لغت
ریشه ی لفظِ “صیام ” مشتق از “ص و م” ، صَوم است.
وزن فعلی و صرفی این واژه مطابق “قال” است یعنی صام یصوم و دو مصدر برای آن ذکر شده است: ﴿ صوماً،صیاماً﴾
مشتقات اسمی و فعلی ریشه “صوم” در قرآن مجید ۱۵ مرتبه ذکر شده است.
مشتقات صوم در قالب افعال مضارع و امر، دو مصدرش و اسم فاعل مونث ومذکر به کار رفته است.
صوم در اصل امساک از مطلق فعل و از حرکت ایستادن است (امساک از خوردن، از گفتار و…)؛
پس به اسپی که از خوردن و رفتن اجتناب کند، صائم گویند؛
و باد اگر از وزش باز ایستد، می‌گویند “صامت الریح”.
در قرآن کریم هیچ واژهٔ مترادف “صوم” نیست.در هرجای قرآن از صوم یاد شده است منظور همان صوم معهود در نزد عرب و انسانهای دارای ادیان می باشد.
روزه در کتب آسمانی
تورات و انجیلِ فعلى از فرضیت صوم خالی اند و فقط آنرا مدح می کنند.
با وجود آن هم، یهود و نصارى (فعلی) روزهاى معیّنى از سال را به اشکال مختلف روزه می گیرند مثل روزه از گوشت، روزه از شیر، روزه از خوردن، وآشامیدن، و در قرآن حکایت روزه حضرت زکریا (ع) و حضرت بی بی مریم (ع) از سخن گفتن نقل شده است.
روزه در اصطلاح
در اصطلاح شرعی “صوم” به معنای امساک از اشیاء مخصوص، بر وجه مخصوص از کسی که صفات مخصوصی دارد و در زمان مخصوص با نیت روزه انجام می‌گیرد.
به عبارتی روزه در دین مبین اسلام این است که شخص مکلف از طلوع فجر صبح تا اول شب با نیت روزه از طعام، لذت شهوانی و مواردی از این قبیل كه در كتب فقه بیان شده است، اجتناب کند.
حکم روزه که از جمله احکام و عبادات مهم اسلامی است، در قرآن کریم به‌طور نسبتاً وسیع با بیان جزئیات و محدوده‌ٔ آن مطرح شده و نخستین آیه مربوط به روزه، حکم تشریع و فرضیت روزه است که قرآن خطاب به مؤمنان میفرماید:
در آیه‌ی شریفه “کُتِبَ” به معنای فرضیت روزه است، به این معنا که روزه بر مؤمنان فرض شده است؛ چنان‌که بر ادیان گذشته نیز شده بود.
روزه عبادتی است انسان ساز، که برای تربیت انسانها تشریع شده است؛
لذا خدای تبارک و تعالی بعد از بیان تشریع روزه بلافاصله میفرماید:
“لَعَلّکُم تَتّقون”.
به همین دلیل با تعابیری بندگان را مورد خطاب قرار داده که روح بلند انسان پذیرش آن را داشته باشد.
بنابراین خطاب به مؤمنان (ياأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا) در حقیقت توجه دادن مردم به صفت ایمانشان است که شخص مؤمن باید تمام احکام الهی را بپذیرد،
با اینکه مخالف خواسته‌ٔ نفس و ناسازگار با عادات انسان باشد؛
در دین مبین اسلام روزه معامله و معادله نیست که نفعش برای خداوند متعال باشد؛
چون الله تعالی مبرا از هر نقصی، و بی‌نیاز از هرچیز است؛
بلکه طبق بیان صریح قرآن کریم اثر مثبت و خوب هر عبادتی تنها برای خود عبد است؛
همانطوری که آثار بد گناهان نیز عائد خود بندگان می‌شود؛ لذا در جریان روزه نیز همین برگشت آثار اطاعت به خود انسان را در جمله‌ٔ کوتاه و پرمعنا بیان نموده است؛
چون هر انسانی در فطرت خود این معنا را درک می‌کند که هر کسی اگر بخواهد به عالم طهارت و رفیع وصل شود و به مقام بلند کمال و روحانیت ارتقاء یابد،
باید ملتزم شود که نفس سرکش خویش را از لذتهای جسمانی و شهوات بدنی بی‌قید و شرط، کنترل کند؛
به عبارتی انسان از عالم حیوانیت به عالم عقلانیت و انسانیت ترقی یابد.
پس نتیجه‌ٔ بزرگ روزه حصول تقواست که فوائد کثیره و منافع بی‌شماری دارد و تمرین کارساز بر ترک مشتهیات نفس است که با محدودیت موقت و معدود روح انسان را پرورش داده و مقاومت و قدرت اراده‌ٔ او را در برابر حوادث استوار می‌سازد و غرائز سرکش او را کنترل می‌کند.
این لطف بزرگی از پروردگار عالمیان است که در دنیا و آخرت شامل حال شخص روزه‌دار می‌شود،
و در قرآن کریم، اجر عظیم و غفران الهی برای مؤمنان و روزه‌داران حقیقی وعده داده شده است؛
به همین دلیل قرآن با بیان لطیف به انسان امر نموده که در برابر این نعمت عظیم باید شاکر باشد.
الله تعالی در آیه‌ٔ ۱۸۳ بقره امر به “صیام” نموده و عامل آن را در آیه‌ٔ بعدی بیان نموده و میفرماید:
“أیاماً مَعدودات”
یعنی روزهای که بر شما فرض شده، قلیل بوده و در روزهای خاص و مشخص تعیین شده است؛ یعنی چند روزی.
همچنین عامل این چند روز در آیه‌ٔ بعدی مطرح شده:
«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ…»
«(روزه، در چند روز معدودِ) ماهِ رمضان است؛ ماهى كه قرآن،… در آن نازل شده است.»
“شهر رمضان” خبر مبتداست که أیاماً معدودات باشد، یا بدل از صیام بوده، به این معنی که روزهٔ ماه رمضان بر شما فرض شده است؛
نتیجه‌ٔ هر دو معنا یکی است؛ یعنی روزهای که برای مؤمنان فرض شده در روزهای خاص و ماه خاص است که ماه رمضان باشد؛ ماهی که قرآن در آن نازل شده است.
درانجام هر یک از عبادات مفروضهٔ اسلامی حکمت و فلسفه ی ظریف و جداگانه نهفته است که با انجام آن عبادت انسان مومن می تواند طهارت، نظافت، صفا و صمیمیت، اخلاص و اخوت، صبر و شکیبایی، تحمل و بردباری و دیگر ارزش های معنوی انسانی را به دست آورد،
و از این راه بتواند خود را از لجن زار مادیت و گرفتاری های دنیوی بطور مقطعی هم اگر شده برای مدت زمانی رهانیده و به پیرایش و تهذیب اخلاقی و روحی خویش بپردازد، تا بدینوسیله بتواند احتیاجات معنوی انسانی و درونی خویش را مرتفع ساخته، روح و معنویات عالی انسانی را در خود تنزیه و تزکیه و پالایش دهد.
روزه یک عبادت کهن است که در ادیان الهی پیش از اسلام نیز وجود داشته است.
این عبادت خاص، حتی نزد بعضی از ادیان غیر اهل کتاب نیز وجود داشته است،
زیرا این عبات دارای فوائد جسمی ،روحی و معنوی است، که دین داران ادیان آسمانی آن را وسیله ای برای نزدیکی و تقرّب به الله تعالی می دانستند و بت پرستان نیز آن را به عنوان راهی از راه های تهذیب نفس و ریاضت آن می دانستند.
روزه عبادت خاصی است که الله سبحانه و تعالی آن را برای بندگانش اعطا نموده است.
روزه، بعد از آنکه قبله از بيت المقدس بسوى کعبه گردانده شد در ماه شعبان يک ونيم سال بعد از هجرت، بالای مسلمانان فرض شد.
بعضی ها مى گويند بعد از سپرى شدن ده روز شعبان وعده ای مى گويند دو شب شعبان گذشته بود که روزه فرض گرديد.
مسلمانان صدر اول اسلام از صحابه كرام و تابعين رضي(رض) به ماه رمضان اهتمام ويژه اي مي دادند،
از الله سبحانه و تعالی مي خواستند كه آنها را تا ماه رمضان زنده نگه دارد تا اينكه بتوانند اين ماهٔ پر فيض را روزه بگيرند،
و با قدوم رمضان خوشحال ميشدند,روزهاي آن را روزه و شبهايش را با نمازِ شب و تلاوت قرآن زنده نگه مي داشتند،
و در اين ماه با انجام انواع طاعات، نفس خود را تزكيه و پاك مي نمودند و خود را براي جهاد با دشمنان آماده مي كردند.
آنها مي دانستند كه ماه رمضان ماه كسالت و تنبلي و خواب نيست،
چنانكه برخي چنين گمان مي كنند، بلكه بايد گفت ماه رمضان ماه عبادت و عمل است پس بايد اين ماه پر بركت را گرامي بداريم و اين فرصت را غنيمت بشماريم و اين ايام را با انواع عبادت و طاعات از ذكر و تلاوت سپري كنيم.
بسا وقایع و غزوه ها در ماهٔ مبارک رمضان اتفاق افتاده است که به بعضی از آنها دراینجا اشاره میکنیم:
- ۱- غزوه سرنوشت ساز بدر:
كه درسال دوم هجري درهفده‌هم رمضان به وقوع پيوست كه درين غزوه مسلمانان باوجود تعداد كم و تجهيزات ناچيز توانستند عليه‌ي مشركين تجاوزگر كه ازحيث نيروي انساني و تجهيزات جنگي سه برابر مسلمانان بودند، شجاعانه پيروز شوند. - ۲- رمضان سال سوم هجري آماده‌گي پيامبر صلى الله عليه وسلم و اصحاب جليل القدرشان رضي الله عنه به غزوه احد.
- ۳- رمضان سال پنجم هجري آماده‌گي به غزوه‌ي احزاب و حفرخندق بنابه پيشنهاد حضرت سلمان فارسي رضي الله عنه
- ۴- در رمضان سال ششم هجري سريه‌ٔ غالب بن عبدالله عليه گروهي از كفار كينه توز به وقوع پيوست.
- ۵- در بيستم رمضان سال هشتم هجري فتح مكه صورت گرفت كه خداوند جل جلاله اين پيروزي را به نام فتح مبين ياد كرده است.
- ۶- باز هم در سال هشتم هجري درماه مبارك رمضان تمام بت هاي مكه و اطراف آن شكستانده شد.
- ۷- رمضان سال نهم هجري بازگشت پيروزمندانه‌ي رسول خدا صلى الله عليه وسلم از غزوه‌ٔ تبوك.
- ۸- رمضان سال سيزدهم هجري جنگ بويب رخ داد كه اين سرزمين در عراق واقع است و مسلمانان درين جنگ به سركرده‌گي مثني بن حارثه به پيروزي نايل آمدند.
- ۹- رمضان سال (۵۳) هجري فتح جزيره‌ٔ رودس.
- ۱۰- در چهاردهم رمضان سال (۶۷) هجري دولت مختار ثقفي سقوط نمود كه او ادعاي پيامبري مي‌نمود.
- ۱۱- در رمضان سال (۹۱) هجري جزيره‌ٔ طريف در اندلس فتح گرديد.
- ۱۲- در رمضان همان سال اندلس يا اسپانياي امروزي توسط فرمانده‌ي شجاع و غيور امت اسلام طارق بن زياد فتح گرديد.
- ۱۳- در رمضان سال (۱۰۲) هجري فتح قسمت‌هاي از سرزمين فرانسه به وقوع پيوست.
- ۱۴- دهم رمضان سال (۲۲۲) هجري فتح شهر بابك خرمي در زمان معتصم‌بالله خليفه‌ٔ عباسي.
- ۱۵- در رمضان سال (۲۲۳) هجري فتح عموريه توسط معتصم‌بالله عباسي.
- ۱۶- در چهاردهم رمضان سال (۲۶۴) هجري سقوط سرقوسه توسط مسلمانان.
- ۱۷- رمضان سال (۵۵۹) پيروزي مسلمانان در واقعه‌ٔ حارم عليه رومي‌ها.
- ۱۸- رمضان سال (۵۸۴) فتح كرم و صفد توسط سلطان صلاح الدين ايوبي.
- ۱۹- روز جمعه در بيست پنجم رمضان سال (۶۵۹) واقعه‌ٔ عين جالوت رخ داد كه درآن مسلمانان عليه مغول‌هاي متجاوز پيروز شدند.
- ۲۰- رمضان سال (۶۶۶) فتح انطاكيه و پيروزي عليه صليبيان غاصب.
- ۲۱- رمضان سال (۶۷۳) فتح ارمنستان.
- ۲۲- رمضان سال (۷۹۱) فتح بوسنيا.
- ۲۴- در بيست پنجم رمضان سال (۸۲۷) فتح بلگراد به دست سلطان عثماني سليمان القانوني.
- ۲۵- در رمضان سال (۸۲۹) جزيره‌ي قبرص فتح گرديد.
هدف واقعى روزه متقى شدن انسان است.
« لعلكم تتقون » تقو ى گوهر اخلاق است، كه از محبت الهى، از ايمان به الله سبحانه و تعالی،درك صفات رحمت، كرم، فضل وخوف الهی بوجود می آید.
روزهٔ حقيقى روزه اى است كه انسان با تمام احساس وشعور كامل به ادا ى آن اقدام نمايد. واز تمام مكروهاتى كــــه روزه را بى روح وبى مفهوم مى سازد جلو گيرى کند.
چنانچه رسول اکرم (ص) میفرمایند:
« وقتى كه انسان روزه مى گيرد لازم است كه گوش ها، چشم ها، زبان، دست ها وتمام اعضاى بدن خود را از كار هاى نا پسند يده باز دارد ».
روزه عبادتی است كه الله سبحانه و تعالی آنرا برای مؤمنان فرض قرار داد و بدون شك اسرار و حكمتهاي بيشماري در وراي آن نهفته است كه عقل محدود انسان بعضي از آنها را درك مي كند،
و چه بسا رازهايي كه از فهم انسان خارج هستند.
وظيفهٔ هر انسان مؤمن است كه در حد توان خود در جهت يافتن فلسفهٔ آن تلاش كند تا آنگونه كه خدا مي خواهد آن را انجام دهد نه آنگونه كه خودش مي خواهد .
اما تا وقتي كه از راز وجود انسان بي خبر باشيم چگونه مي توانيم به اسرار روزه پي ببريم ؟
راستي حقيقت وجود انسان چيست ؟
آيا فقط همين جسم مادي است كه چند روزي در اين جهان خاكي زندگي مي كند يا اينكه در وراي اين جسم خاكي چيز ديگري هم وجود دارد ؟
بلی، انسان فقط همين جسم محسوس نيست بلكه روحيه او را همراهي مي كند،
و در حقيقت انسان چيزي غير از اين روح نيست ، چيزي كه بوسيلهٔ آن تعقل مي كند و به كاوش در آسمانها و زمين ميپردازد و به خاطر همين روح بود كه خداوند فرشتگان را براي سجدهٔ او مامور كرد ،
نه بخاطر لجن خشكيده و گل مخلوط شده، پس مشخص شد كه انسان داراي کالبد زميني و روحي است،
به عبارتي جسم خانه است و روح ساكن آن و يا جسم مركب است و روح سوار آن .
جسد خواهشاتی دارد از نوع عالم پائين و ذیروح نيز تمايلاتي دارد به عالم بالا و اگر انسان تمايلات معنوي خويش را زير سلطهٔ گرايشهاي مادي خود قرار دهد به حيوان بي اراده و بي اختيار و حتي پست تر از آن تبديل خواهد شد .
و هر گاه ارزش روح خود را در يابد و به راز خدائي آن پي ببرد و جنبهٔ آسماني را بر جنبهٔ زميني حاكم گرداند،
و قبل از خانه به ساكن آن و قبل از مركب به سوارش توجه نمايد آنگاه است كه به يك انسان صاحب اختيار و توانا تبديل شده،
و به همين خاطر است كه الله سبحانه و تعالی روزه را مقرر كرد تا انسان بتواند بر خواهشات نفساني خويش چيره شده و به فرشتگان همانند گردد،
بنابراين عجيب نيست كه روح انسان روزه دار اوج گرفته و دَرِ بارگاهٔ الهي را بكوبد و خداوند هم او را بپذيرد و بگويد لبيك بندهٔ من ! لبيك
چنانچه بهترین عالم (ص) فرمودند:
﴿دعاي سه نفر بي پاسخ نمي ماند روزه دار تا وقتي كه افطار كند ، پيشواي دادگستر و مظلوم دادخواه ﴾(ترمذی و احمد و ابن ماجه )
شکی نیست که الله تعالی از روی عبث حکم نمی دهد و الله تعالی از جهل منزه است. و تمام احکام الهی براساس فطرت بشری صادر شده اند که هم منافع دنیایی دارند و هم موجبات رضایت الله تعالی را در بردارد.
هر انسان عاقلی که می‌خواهد از نقصان تولید ناشی از روزه، سخن بگوید، می‌باید تمامی فواید و مصالح مادّی یا معنوی کوتاه مدت یا بلندمدّتی که روزه برای او یا دیگری به همراه دارد، در ترازوی بررسی و تحلیل قرار دهد.
در این صورت، بطور قطع، مُحاسبه و ارزیابی، مختلف خواهد بود.
حتّی در زمینة تولید، باید بدانیم که اگر روزه به معنای حقیقی خود، انجام شود، شخص روزه‌دار، اخلاص در عمل و پرهیز از غش و کذب و نیرنگ را می‌آموزد،
و روشن است که تمام اینها به مصلحت تولید است و آثاری مُثبَت است که در طی سال یا طول عمر، ادامه پیدا می‌کُند.
روزه در ساختار شخصيت فرد مومن نقش بسيار مهمي داشته، انسان را بعنوان يک فرد مومن در دو بخش مادي و معنوي آن تربيت ميکند.
هر مومن يکتاپرست را لازم است که براي ارتقاي سطح معنويت خويش هميشه سعي وتلاش ورزد،
زيرا اساس دين مقدس اسلام بر معنويت گذاشته شده است، و يک مومن حقيقي تمام زندگي خويش را بر معيارهاي معنوي می آراید.
الله (جل جلاله) براي رشد سطح معنوي مومنان راه هاي زيادي را بيان داشته است، تا انسان مومن علاوه بر جنبهٔ مادي وجود خويش و استفاده از ماديات در بخش معنويات نيز پيشگام باشد،
در ماه مبارک رمضان انسان مومن بسياري از اموري را که برايش حلال بوده است، ترک مينمايد.
خوردني هاي حلال، نوشيدني هاي حلال، ارتباطات جنسي با همسران که برايشان همه حلال بود، فقط بخاطر رضايت الله جل جلاله ترک مي گردد،
به اين صورت، اين انسان مومن صاحب تقوا ميگردد، اين تقوا در ماه رمضان به مثابهٔ يک درس عملي تربيت تقوا است که آثار آن در يازده ماهٔ ديگر در وجود انسان روزه دار باقيمانده،
و بعد ازينکه اين انسان مومن به تقوا عادت نموده، ماههاي بعد از رمضان را نيز با تقوا سپري مي نمايد.
اصلاً انسان روزه دار مطابق احکام الهي و ارشادات نبوي (صلي الله عليه وآله و سلم) سعي و تلاش مي ورزد که تمام احکام الهي را بصورت کامل انجام دهد،
از تمام اموري که الله (جل جلاله) او را منع نموده است اجتناب ورزد و حتي کسانيکه قبل از رمضان به يک سلسله از گناهان مبتلا بودند نمي توانند که در اين ماه گناهان خويش را دوام دهند،
زيرا با ارتکاب هرگناهي روزهٔ وي به فساد کشانده ميشود.
او مجبور است که عادات قبلي را ترک نموده، مجالس فسق وفساد را به مجالس عبادت مبدل سازد،
بسياري از اماکن فساد در اين ماه بسته مي گردد، کسي که حقيقتاً از اعمال زشت قبلي خويش پشيمان باشد ميتواند در خلال اين يک ماه کاملاً خود را به نيکي ها عادت دهد و با استفاده از اين ماه مبارک خود را متقي سازد.
در جامعهٔ امروزي بزرگترين مشکل مردم، ضعف در بخش روحي ومعنوي آنهاست،
اين ضعف معنويت سبب بسياري از بدبختي ها ميگردد، و بالاخره انسان را به يک حيوان درنده مبدل مي کند،
به حدی که يک انسان، انسان ديگري را شکار ميکند، به قتل ميرساند، از وجود و سرمايه اش استفاده ميکند، وفقط در بارهٔ خود فکر ميکند،
روزهٔ ماه مبارک رمضان، روح انسان را تقويت کرده و در وجود انسان روحانيت ومعنويت را زنده ميگرداند،
با مداومت بر فریضهٔ خاص روزه،انسانِ مومن ارتباط قوي را با خالقش حاصل نموده، اين قوت روحاني وی سبب ميشود، که به فکر فقراء بيافتد و با آنان کمک کند،
بخاطر آشتي با کسانيکه با ايشان مخالفت داشته فکر ميکند،
به فکر ديگران مي افتد، از خوردن حرام اجتناب مي ورزد،
و با اين همه ارتباطات قوی که با خالق و ساير مخلوقات پيدا مي کند، براي اين انسانِ مومن يک نوع آرامش معنوی و روحانی پيدا ميشود،
که همهٔ روان شناسان جهان در مورد همين آرامش روحي سرگردان و چشم درد اند.
در پهلوی معنویات ،يکي از بالاترين مراتب اخلاق ارتقاي سطح اخلاق به عاليترين مقام آن يعني اخلاق اسلامي است؛
اخلاق اسلامي همان اخلاقي را گويند که مطابقت با احکام و ارشادات اسلامي داشته باشد.
اگرچه هر فرد مومن در ارتقاي سطح اخلاقي خويش هميشه سعي و تلاش ورزيده و از ارشادات اسلامي براي اين هدف استفاده مي کند،
ولي کسانيکه خود را آراسته به اخلاق اسلامي ميسازند، مراحل اخلاقي را نيز مد نظر داشته و سعي ميورزند که به همان مرحلهٔ عالي آن، خود را نايل سازند.
ماهٔ مبارک رمضان يکي از راه هايي است که براي رسيدن به اين مرحله، انسان مومن را آماده ميسازد.
اکنون لازم است نخست اين مراحل را مورد مطالعه قرار دهيم و سپس نقش ماه مبارک رمضان را در آن ارزيابي نماييم:
اخلاق خوب:
اخلاقي است که خود انسان داراي صفات عالي اخلاقي باشد.
اخلاق عالي:
اخلاقي است که با وجود متصف بودن خود انسان به صفات عالي اخلاقي، ضرري به ديگران نرساند، و هيچگاه در تعامل با مردم آسيبي متوجه ديگران نسازد،
در بسياري از حالات کساني وجود دارند که متصف به اخلاق خوب هستند، واحکام و ارشادات الهي را بر خود خوب تطبیق مي دهند، ولي در تعامل با ديگران بعضي از امور را فراموش ميکنند.
اخلاق اعلی (ممتاز):
اخلاقي را گويند که با وجود اينکه خودش داراي صفات عالي است و به ديگران نيز ضرري نميرساند،
بلکه درهنگام ضرر رسانيدن ديگران نير عکس العمل منفي نداشته، و چنانچه در ماه مبارک رمضان انسان به عالي ترين مقام اخلاقي مي رسد که:
«وَإِنْ امْرُؤٌ قَاتَلَهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ إِنِّي صَائِمٌ مَرَّتَيْنِ»
«هرگاه کسي با او جنگ نمايد و يا دشنامش دهد به او ميگويد که من روزه دار هستم.»
قوت و توانائی انسان زماني در جامعه ثابت ميگردد که او در هنگام توانايي ها الله (جل جلاله) را فراموش نکرده و اخلاق خود را به مراتب عالي آن برساند،
انسان زماني داراي اخلاق عالي ميباشد که درهنگام غضب، خشم خود را تحت تاثير عقل خويش قرار داده خشمگين نشود،
و زماني به مراحل عالي اخلاقي ميرسد که درهنگام جنگ و دشنام دادن ديگران صبر نموده زبان خود را از گفتن سخنان زشت حفظ نموده و درمقابل آن شخص عکس العمل فيزيکي نشان ندهد،
اين لحظات سخت و دشوار برای بسياری از انسانهاي ضعيف الاخلاق بسيار مشکل است،
ولي انسانهايکه دارای اخلاق حمیده هستند، اين عملکرد را در ماه مبارک رمضان جامهٔ عمل پوشانده و خود را براي نيل به اين اخلاق عالي عادت ميدهند.
روزهٔ ماهٔ مبارک رمضان يک سيستم تربيتی براي تربيت نفس انسان هاست،
درحقيقت نفس انسان با ارتباط داشتن با محيط فاسد و دوستان گمراه و ساير خواهشات به نفس (اماره بالسوء) تبديل ميشود،
اين نفس هميشه انسان را به بدی ها سوق داده، او را از حقيقت عبادات دور ميسازد،
ولي انسان مومن کوشش ميکند، که اين سيستم منفي خويش را با عبادات پی در پی از حالت علاقمندي به گناه به نفس (لوامه) مبدل سازد،
نفس لوامه نفسي است که زماني انسان گناهي ميکند نفسش او را از داخل ملامت مينمايد و به او ميگويد که در اشتباه است،
به اين معنا که وجدانش را زنده ساخته، درهنگام ارتکاب و يا نزديک شدن به گناه احساس ملامت وشرم مي نمايد.
انسان مومن باز هم با عبادات بيشتر، کوشش مي کند، تا نفس خود را به مراحل عالي رسانده، او را به نفس (مطمئنه) برساند،
نفس مطمئنه نفسي است که با درک حقيقت هاي زندگي و ارتباط قوي با خالق يکتا کاملا مطمئنانه زندگي ميکند،
او ميدااند که اکنون ذات بزرگي با وي است، درتمام مشکلات او را ياري ميرساند، واين ارتباط قوي با خالق جهان اطميناني را نصيب وي ميکند که بسياري از انسانهاي بي دين با مليون ها رفاهيت مالي این اطمینان قلب را حاصل کرده نميتوانند.
نفس مطمئنه همان نفسي که در روز آخرت به او خطاب ميشود که:
«يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ٭ ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً ٭ فَادْخُلِي فِي عِبَادِي ٭ وَادْخُلِي جَنَّتِي»:
«اي نفس مطمئنه! بسوي پروردگارت برگرد در حاليکه تو از پروردگارت راضي هستي و او نيز از تو راضي است، در صف بنده هايم داخل شو و به جنتم داخل شو.»
عزیزان گرانقدر:
لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.
جزاکم الله خیراً!
ا.ج.ع
