عذرهای ترک جماعت
1- سرما و باران
از نافع روایت است: (إن ابن عمر أذن بالصلاة فی لیلة ذات برد وریح، ثم قال: ألا صلوا فی الرحال، ثم قال: إن رسول الله(صلى الله عليه وسلم) کان یأمر المؤذن إذا کانت لیلة ذات برد و مطر یقول ألا صلوا فی الرحال) [1] «ابن عمر شبی سرد که باد به شدت می‌وزید برای نماز اذان داد و سپس گفت در خانه‌هایتان نماز بخوانید. سپس گفت: پیامبر(صلى الله عليه وسلم) به مؤذن امر می‌کرد که اگر شبی سرد و بارانی بود، بگوید درخانه‌هایتان نماز بخوانید».
2- حاضر بودن غذا
از ابن عمر روایت است که پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود: (إذا وضع عشاء أحدکم و أقیمت الصلاة فابدأوا بالعشاء و لایعجل حتی یفرغ منه) «وقتی شامتان حاضر شد و نماز بر پا شد ابتدا شامتان را بخورید و (برای نماز) عجله نکنید تا غذایتان را صرف کنید».
هرگاه هنگام اقامه نماز غذا را جلوی ابن عمر می‌گذاشتند، تا غذایش را نمی‌خورد به نماز نمی‌رفت، در حالی که قرائت امام را می‌شنید.[2]
3- هنگام فشار آوردن ادرار و مدفوع
از عایشه روایت است: از پیامبر(صلى الله عليه وسلم) شنیدم که می‌فرمود: (لاصلاة بحضرة طعام و لا و هو یدافع الأخبثین)[3] «هنگام آماده شدن غذا و فشار آوردن ادرار و مدفوع، نماز صحیح نیست».
[1]) متفق علیه : خ (666/156/2)، م (697/484/1)، د (1050/391/3)، نس (15/2).
[2]) متفق علیه : خ (673/159/2)، م (459/392/1)، مسلم این حدیث را بدون جمله آخر روایت کرده است، د (3739/229/10).
[3]) صحیح : [ص. ج 709]، م (560/393/1)، د (89/160/1).
