أهمیتِ زبان عربي در زندگی  فرد مسلمان:

قبل از اینکه به اهمیت زبان عربي بپردازیم، لازم است تا معنا و مفهوم کلمه عرب را نیز بدانیم. در کتاب رحیق المختوم(1) در این مورد چنین آمده است:

معنای عرب:  عرب در لغت، به صحراهای خشک وبیابانهای بی آب و علف اطلاق می شود. این لفظ از گذشته های دور بر جزیرة العرب نیز اطلاق شده است؛ چنانچه به ساکنان این منطقه و کسانی که آن را برای سکونت برگزیدند، عرب گفته شده است.جزیرة العرب از غرب به دریای سرخ و شبه جزیرهء سینا، از شرق به خلیج و بخش بزرگی از مناطق جنوبي عراق، از جنوب به دریای عرب که امتداد دریای هند است و از شمال، به سرزمین شام و قسمتی از خاک عراق محدود شده و مساحتش، تقریباً به یک میلیون تا یک میلیون و سیصد هزار میل مربع می رسد، ومی توان گفت که:جزیرة العرب از لحاظ اوضاع داخلی از هر سو در محاصره صحراها قرار گرفته است.

• زبان عربي یکي از قدیمترین زبانهای زنده جهان به حساب میرود که در جزیرة العرب نشأت نموده و تاریخ باستانی دارد، این زبان  قبل از اسلام نیز وجود داشت.  پیش از آمدن اسلام این زبان فقط به زبانِ شعر و خطابت شهرت یافته بود، أما  بعد از اینکه جزیرة العرب به انوار اسلام منور گردید این زبان به یک زبان علمي، تمدني، شمولي، اخلاقي، ایماني و جهاني تبدیل گردید.

• زبان عربي نه تنها اینکه یک زبان اسلامي و قرآنی بوده، بلکه در عصر امروزيکي از زبانهای مهم بین المللی نیز به شمار میرود که در سازمان ملل متحد ششمین  مقام را احراز نموده و به حیث یک زبان رسمی و بین المللي معرفی شده است. زبان عربي زبانیست که دین مقدس اسلام آنرا عزت بخشیده ، زیرا  زبانیست که پیامبر گرامي ما سیدالمرسلین(صلواتُ الله علیه وسلم) بر آن صحبت می نمود و قرآن نیز بر آن نازل گردید، طوریکه  الله متعال در مورد کتاب خویش چنین می فرماید: [إِنَّاأَنزَلْنَاهُ قُرْآنًاعَرَبِيًّالَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ]. (سورة یوسف آیت 2)

ترجمه: ماآنراقرآنى عربى نازل كرديم باشدكه بينديشيد.

• : دومین خلیفه اسلام حضرت عمر (رضي الله عنه) در مورد أهمیت زبان عربي چنین می فرماید:( تَعَلّموا الْعَرَبِيّةَ، فَإنّهَا مِنَ الْدّیْنِ). زبان عربی را بیآموزید، زیرا او (جزء) دین می باشد.

مسلمانها در هر عصر برای فراگیری این زبان زیاد تلاش ورزیده اند تا به وساطت آن بتوانند از تاریخ اسلامي و از علوم مختلف شرعي خود آگاهي کامل، و فهم اصیل به دست بیاورند. ما بحیث یک فرد مسلمان نیاز داریم تا قرآن مجید را تلاوت نمایم و آنرا بدانیم، أما می دانیم که فهم دقیق و برداشتهای سالم از شریعت اسلامي بدون عربی کار بسیار دشوار و غیر معقول می باشد و زبان عربی درشکل گیری فهم اصیل اسلامي نقش بارزرادارد و به همین خاطر می توان گفت که: زبان عربي کلید علوم شرعي می باشد.

: در آغاز اسلام از یک طرف وسائل کتابت و نوشتاری مُیسّر نبوده و از طرف دیگر  قوم عرب نیز یک قومی أُمّيْ(ناخوان) بود،  یعنی نه خواندن و نه نوشتن را می فهمیدند، و افراد انگشت شمار وجود داشتند که حتی قبل از اسلام خط خواندن و نوشتن را آموختند،  در کتب تاریخ (2) می نویسند که: برای اولین بار در مکة شخصیکه نوشتن و خواندن را به عربها آموخت، حرب بن أمیة بن عبد شمس نامیده می شد و آهسته آهسته مرحله نوین خط و نوشتن آغاز شد. أما  بعد از اینکه در جزیرة العرب آفتاب اسلام  طلوع نمود و قرآنکریم نازل شد، نه تنها در این قوم علماء، دانشمندان، فقهاء و رهبران سیاسي و عادل به وجود آمدند، بلکه همزمان  زبان عربي نیز بسیار گسترش یافت، تا اینکه زبان عربي از یک زبان عادي به زبان تفسیر،  عقیده، فقه اسلامي و احادیث گرامي پیامبر (صلی الله علیه وسلم)  تبدیل گردید.

• : زبان عربی برای ملت های اسلامی اهمیت زیاد دراد،  بخصوص به بعضی از زبانها مانند: فارسي و پشتو ، ترکي، اردو، نیز  تاثیرگذاری  زیاد نموده و در فرهنگ سازي این ملت ها نقش کلیدی خود را ایفاء نموده است، و اگر به الفاظ که در گفتگو روزمره این زبانها استعمال می شود ببینیم، در نتیجه در می یابیم  که کلمات زیاد عربي در این زبانهای مذکور دریافت می شود، تا اینکه رسم الخط همین زبانها نیز به عربی می باشد.

• : در دوران خلافت عباسی ها زبان عربی به حیت یک زبان رسمی تمدن اسلامی قرار گرفت و کتب مختلف نیز به این زبان تألیف و ترجمه گردید که از آن جمله می توان: علم طب،  انجینري،  ریاضي و فلکیات و دیگر علوم مفید را نام برد.

امروز نه تنها اینکه  زبان عربي در (22) کشور جهان عربی مروّج بوده، بلکه در عصر امروزي بیش از (721) میلیون مسلمانها بر آن صحبت می نمایند و سائر مسلمانهای جهان عبادتهایخویش (مانند نماز…) را بر این زبان آداء می نمایند. ملت مسلمان افغانستان در طول تاریخ اسلامي  روابط قوي با زبان عربي داشته و نه تنها در مساجد و مدارس، بلکه در دانشگاه ها و سائر مراکز علمي مانند: دارالعلوم کابل، فخرالمدارس هرات، نجم المدارس جلال آباد، مدرسه تخارستان قندوز، پوهنځۍ شرعیات کابل و مدرسه أسَریه ولایت مزار و غیرهنیز زبان عربي تدریس می شود.  علاوه بر این زبان عربي زبان قرآن و زبان پیامبر محبوب ما(صلی الله علیه وسلم) بوده، و به همین خاطر ملت مسلمان افغانستان به این زبان به دیده توقیر و تکریم می نگرند.

•  در پایان این مقدمه نیز جادادر که به یک عده چالشها نیز اشاره نماییم: یکی از چالشهای عمده که در عصر کنوني زبان عربي به آن مواجه شده،  و یکی ازعلل مهم گسترش بحران ومانع همبستگی و یکپارچگی مامسلمانان شده است، عبارت

است:  از تقویت لهجه های سمتي (لهجه های عامي) عربها می باشد، این لهجه های عامه عربی است که در حقیقت سبب

ضعف و متضرر شدن زبان فصیح عربي شده است، تا اینکه اگر امروز یک عربی از یک کشور به کشور دیگر عربی سفر نماید،  نمی تواند به آسانی لهجه آن کشور عربي را بفهمد ودر نتیجه  با یک سلسله مشکلات مواجه می شود.

• : دشمنان اسلام از آغاز سقوط خلافت اسلامی تا امروز بر ضد زبان عربي جنگ های رسانه ای و دسائس گوناگون را براه انداخته، تا بتوانند محبت این زبان را از قلب های مسلمانان برباید و تا  نشود تقویت این زبان مُنتج به اتحاد و یکپارچگی مسلمانان گردد. ازاین منظردرقدم نخست وظیفه مامسلمانان و جوانان این تلقی میشود تا زبان مقدس عربي را فراگرفته تا در آخرت برای مان باعث اجر وپاداش شده و بدینوسیله از تعلیمات اسلامي و ارشادات دیني خویش آگاهي دقیق و فهم سالم داشته باشیم.

تاریخ: 1/میزان/ سال 1396   ه ش

کابل ـ افغانستان

________________________________________

(1): تألیف صفي الرحمن مبارکفوري ص/ 22

(2): ص 294 کتاب مناهل العرفان في علوم القرآن/ نوشته الشیخ محمد عبدالعظیم الزرقاني.