اعمال که در ماه محرم باید انجام دهید

بی نهایت مهربان و با رحم است آن خالقی که انسان را از مشت خاکی آفرید، و روح در کالبد بیجانش دماند.

انسانی که شیطان او را در جنت وسوسه کرد، و در زمین اولاده ی او، اینجا و آنجا دست از ارتکاب گناه برنداشت.

اما، چی مهربان و بخشاینده است ذاتِ پاکِ الله سبحانه و تعالی که در هر لحظه ی از روز و شب، و در هر ماهی از ماه های سال، چادر رحمت و مغفرتش را بر بندگانش هموار میکند، و آنها را به توبه و راز و نیاز میخواند.

و بسا جای تأسف، تحسر، و تهلف است بر آن بندگانی که از این فرصت ها بهره ای حاصل نمیکنند و بی باکانه در زندگی دون مشغول و در تعب، مشقت و مرارت گرفتار اند.

یکی از فرصت های طلائی دیگری که الله سبحانه و تعالی بر بندگانش مرحمت فرموده است، بعد از ماه مبارک رمضان، شوال، ذی الحجه، ماه محرم الحرام است.

قبل از اینکه در مورد فضیلت های این ماه بحث کنیم، بهتر است، صفحات تاریخ اسلام را مرور کرده، رویداد های مهم تاریخی را از اول محرم الحرام تا آخرین روزِ این ماه بدانیم.

رویداد های تاریخی ماه محرم

اینک به برخی از این رویداد های مهم تاریخی اشاره میکنیم:

۱- یکم ماه محرم الحرام :

آغازسال هجری قمری که بنابه تصویب امیرالمؤمنین، سیدنا حضرت عمربن خطاب(رضی الله عنه) ، تاریخ هجرت پیامبراکرم صلی الله علیه وسلم ، مبدأ تاریخ مسلمانان قرارگرفت.

۲- یکم ماه محرم الحرام:

شهادت اولین شهیدمحراب ،خلیفه ی راشدِ دوم ، فاتح ایران، گسترش دهنده ی قلمروِ حکومت اسلامی ،دامادِ امیرالمرمنین علی وفاطمه (رضی الله عنهما) ، شوهرِخواهرِامام حسن وامام حسین (رضی الله عنهما) امیرالؤمنین عمربن الخطاب (رضی الله عنه)

۳- دوم ماه محرم الحرام:

ورود امام حسین بن علی(رضی الله عنهما) به کربلا.

۴- چهارم ماه محرم الحرام:

آغازخلافت خلیفه ی راشد سوم ، دامادِ پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم ، جامع وشهید قرآن ، شوهرِ دوجگرگوشه ی پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم ، رفیق وباجناق امام علی(رضی الله عنه) امیرالمؤمنین عثمان بن عفان (رضی الله عنه) درسال ۲۴ هجری قمری.

۵- هفتم ماه محرم الحرام:

محاصره ی امام حسین (رضی الله عنه) وبستن آب برایشان وخانواده وهمراهان گرامی وعزیزش

۶- نهم ماه محرم الحرام :

روز تاسوعا، وروزشدت یافتن حملات دشمنان خدا وپیامبرصلی الله وددمنشان تاریخ به نوه ی بزرگوارپیامبراکرم صلی الله علیه وسلم وخانواده وهمراهان ایشان.

۷- دهم ماه محرالحرام:

روز عاشورای ، روزِ به شهادت رسیدن سرور وسالاربهشتیان ، جگرگوشه ی پیامبرصلی الله علیه وسلم وعلی وفاطمه (رضی الله عنهما) سیدالشهداء حضرت امام حسین رضی الله عنه وأرضاه وخانواده وهمراهان مقدس وبزرگوارشان توسط دژخیمان تاریخ وددمنشان پست فطرت وجلادان کوردل.

حسین (رضی الله عنه)همان بزرگ مردی که برای زنده کردن وزنده نگه داشتن دین جد بزرگوارخویش قیام فرمود وبرای نابودی بدعت ، تحریف ،کجی وستم قد علم کرد وجان ، مال ، خانواده وپُست ومقامش را دراین راه مقدس ، فدا کرد، والگوی همه ی مجاهدان ومبارزان شد. به قول اقبال لاهوری:

رمزقـرآن ازحسین آموخـتیم
وَزآتشِ اوشعلـه ها اندوختیم

۸- دهم محرم الحرام:

وفات ام المؤمنین جویریه ، همسرگرامی پیامبر صلی الله علیه وسلم درسال ۵۲ هجری قمری.

۹-  دهم محرالحرام:

آغازخلافت خلیفه ی عادل ومخلص ، عمرِثانی ، نوه ی عمربن خطاب (رضی الله عنه ) عمربن عبدالعزیز(رحمه الله) سال ۹۹ ه ق.

۱۰- دهم محرم الحرام:

درگذشت عارف بزرگ ، بشرحافی (رحمه الله) سال ۲۲۷ ه ق.

۱۱- دوازدهم محرم الحرام:

روزشهادت امام زین العایدین (رضی الله عنه) درسال ۹۵ ه ق.

۱۲- هجدهم محرم الحرام:

تغییرقبله ازبیت المقدس به کعبه سال ۲ ه ق

۱۳- بیست ونهم محرم الحرام :

میلاد حضرت عیسی مسیح علیه السلام.

این بود شمه ای از رویداد های تاریخی در ماه محرم الحرام.

چرا روز اول ماه محرم اولین روز سال مسلمانان تعیین شده

در مورد تعیین این روز بمثابه ی اولین روز سالِ مسلمانان ابن حجر میفرماید:

در مورد آغاز تاریخ اسلامی چهار چیز پیش روی صحابه بود که عبارتند از:

• ۱- میلاد رسول کریم صلی الله و علیه وسلم
• ۲- مبعث، هجرت و وفات ایشان، صلی الله و علیه و سلم.
• ۳- از تعیین میلاد و مبعث به خاطر اختلاف نظر در مورد تاریخ دقیق وقوع آن‌ها، صرف نظر کردند
• ۴- تاریخِ وفاتِ آن حضرت صلی الله و علیه وسلم را به خاطر این که یادآور خاطره‌ی تلخی بود نیز تعیین نکردند.

بنابراین بهترین گزینه برای این منظور هجرت آن حضرت صلی الله و علیه و سلم بود.

و چون رسول کریم صلی الله علیه وسلم  پس از بیعت عقبه‌ی دوم و در آغاز ماه محرم اراده‌ی هجرت نمود، ماه محرم را آغاز سال هجری قرار دادند.( فتح الباری  ۷/۲۶۸)

و نیز از عثمان بن عبیدالله روایت است که سعید بن مسیب گفت:

عمربن خطاب سران مهاجرین و انصار را جهت تعیین تاریخ اسلامی جمع کرد.

آن‌گاه علی رضی الله عنه به او پیشنهاد داد آغاز تاریخ اسلامی را از ﴿هجرت رسول خدا ﴾ مقرر نماید.

بنابراین عمر رضی الله عنه  پذیرفت و هجرت رسول خدا رضی الله عنه  را سرآغاز تاریخ اسلامی تعیین کرد. (المستدرک (۳/۱۴) ذهبی نیز با وی موافقت نموده‌ و آن‌را صحیح اعلام داشته‌اند.

از سعید بن مسیب روایت شده‌ که‌ گفت:

﴿نخستین کسی که‌ تاریخ اسلامی را اعلام داشت عمربن خطاب (رض) بودند که‌ بعد از دو سال و نیم از خلافتش بنا به‌ مشورت علی بن ابی‌طالب (رض) آن‌را تعیین نمود.﴾

ابوزناد می‌گوید:

عمر (رض) در خصوص آغاز تاریخ با اصحاب به‌ مشورت نشست و در نهایت روی تاریخ هجری اتفاق نظر یافتند.

همانطوریکه در مضامین ماه مبارک رمضان، و به تعقیب آن در مضامین ماه شوال، و بالاخره در لابلای مضامین ماه ذی الحجه، گفته آمدیم، الله سبحانه و تعالی فرصت های طلایی را برای بخشش گناهان بندگانش، فراهم کرده است.

این بدین معنی است که انسان به ماهیت، کیفیت، حالت، زمان وقوع، مکان وقوع، نوعیت وقوع، و دیگر حالات مرگِ خویش واقف نیست، چون این علم تنها و تنها نزد الله سبحانه و تعالی است، و او تعالی بر حسب رحمتش اوقات، روز ها، ماه ها و مواقع خاصی را بمثابه ی یک فرصت طلائی برای توبه و بازگشت به بندگانش ارزانی کرده است تا هر چه زود تر توبه کنند، و پی نیکان را گیرند، و از ظلم و تعدی برنفس خویش دست بردارند.

این طبیعی است که کسانیکه به گناهان شان پی میبرند و از ارتکاب آن نادم هستند، شاید از نادانی، جهل، و یا نافهمی و غضب تن به گناه داده اند،

الله سبحانه تعالی میفرماید:

إِنَّمَا التَّوْبَهُ عَلَى اللّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوَءَ بِجَهَالَهٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِن قَرِیبٍ فَأُوْلَئِکَ یَتُوبُ اللّهُ عَلَیْهِمْ وَکَانَ اللّهُ عَلِیماً حَکِیماً [نسا/۱۷]

«‏بی‌گمان خداوند تنها توبه کسانی را می‌پذیرد که از روی نادانی (و سفاهت و حماقت ناشی از شدّت خشم و غلبه شهوت بر نفس) به کار زشت دست می‌یازند،

سپس هرچه زودتر (پیش از مرگ، به سوی خدا) برمی‌گردند (و از کرده‌ی خود پشیمان می‌گردند)، خداوند توبه و برگشت آنان را می‌پذیرد.

و خداوند آگاه (از مصالح بندگان و صدق نیّت توبه‌کنندگان است) و حکیم است (و از روی حکمت درگاه توبه را بر روی توبه‌کنندگان باز گذاشته است).»

و باید به این نکته ی مهم در قرآن کریم توجه کنیم، خداوند می‌فرماید:

وَلَیْسَتِ التَّوْبَهُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئَاتِ حَتَّى إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّی تُبْتُ الآنَ وَلاَ الَّذِینَ یَمُوتُونَ وَهُمْ کُفَّارٌ أُوْلَئِکَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَاباً أَلِیماً [نساء/۱۸]

« توبه‌ی کسانی پذیرفته نیست که مرتکب گناهان می‌گردند (و به دنبال انجام آنها مبادرت به توبه نمی‌نمایند و بر کرده خویش پشیمان نمی‌گردند)

تا آن گاه که مرگ یکی از آنان فرا می‌رسد و می‌گوید:

هم اینک توبه می‌کنم (و پشیمانی خویش را اعلام می‌دارم).

همچنین توبه ی کسانی پذیرفته نیست که بر کفر می‌میرند (و جهان را کافرانه ترک می‌گویند). هم برای اینان و هم آنان عذاب دردناکی را تهیّه دیده‌ایم.»

پس با توجه به این آیه‌ی کریمه باید فهمید که توبه‌ی بدون پشیمانی پذیرفته نمی‌شود و این موضوع واقعاً نکته‌ای ظریف و قابل اهمیت است.

ما باید الله سبحانه و تعالی را ناظر و شاهد بر اعمال و کردار خود بدانیم و با یاری خداوند بزرگ دست ازگناه و معصیت بکشیم.

وحال، برمیگردیم به این فرصت طلائی دیگری در ماه محرم الحرام، ماهی که در بخش قبلی در مورد رویداد های تاریخی در آن مفصلاً بحثی داشتیم.

اعمال مسلمان در ماه محرم

در افغانستان، و جوامع شرقی و غربی معمول است که با آمدن سال نو، و یا با رسیدنِ فصل بهار، هر شخص، با خود وعده هائی میکند، تا آغاز سال جدید را با مرام های خاصی آغاز کند.

در جوامع غربی افراد سعی میکنند با شروع سال جدید، شخصیت بهتری داشته باشند، بیشتر به صحت و حفظ الصحه ی خویش برسند، اگر وزن بدن شان زیاد است، از آن بکاهند، و اگر عادات و اعمال خرابی دارند، از آن کناره گیری کنند.

اما، برای یک مسلمان، با دخول سال جدید اسلامی که از هجرت رسول کریم صلی الله و علیه وسلم اخذ شده، این خیلی مهم است تا در جهات معنوی و روحانی خویش اقدامات جدی را بخرج دهد و در شخصیت سازی خویش با استفاده از اندوخته های مکتب اسلام، اخلاق و اوصاف صحابه ی کرام، زندگی و سیرت خلفای موحد، احوال و اقوال ائمه و بزرگان، اقدامات جدی را طرح و راه اندازی کند.

در صدر اسلام، تاریخ هجری گام فرهنگی مهمی بود که برداشته شد و اولین کسی که آن‌را تصویب نمود، عمربن خطاب  رضی الله عنه  بود، که در این مورد روایات مختلفی وجود دارد.

از جمله این که میمون بن مهران می‌گوید:

نزد عمر رضی الله عنه  سَنَدی آوردند که سر رسید آن ماه شعبان نوشته شده بود. عمر رضی الله عنه  پرسید که مراد از شعبان، شعبان سال گذشته یا سال آینده یا شعبان کنونی است؟ سپس سران صحابه را جمع کرد و گفت:

﴿برای مردم تاریخی مقرر کنید تا بر اساس آن امور و معاملات خود را تنظیم بکنند﴾

یکی از حاضرین گفت: از تاریخ رومی‌ها استفاده کنید.

گفتند: تاریخ آن‌ها طولانی است زیرا آغازش از زمان ذوالقرنین می‌باشد.

دیگری پیشنهاد داد که از تاریخ فارس استفاده کنید اما حاضرین نپذیرفتند و گفتند:

﴿تاریخ آن‌ها با سر کار آمدن هر پادشاهی تغییر می‌کند. سپس همه به تاریخ هجرت رسول کریم صلی الله و علیه وسلم از مکه ی مکرمه به مدینه ی منوره اتفاق کردند و آن‌را سرآغاز تاریخ اسلامی قرار دادند﴾.

به هر حال تعیین روزی به عنوان مبداء تغییر سال قرار دادی است که انسانها خود برای  خود می بندند که ممکن است آن روز به مناسبتی به عنوان مبداء قرار داده شود.

مسلمانانی که در ماه رمضان روزه گرفتند، توبه کردند، و دوباره به ارتکاب گناهان مبادرت نورزیدند، بدون شک که تا آمدن ماه ذی الحجه، درجات ایمان، روحانیت و معنویت شان دوبالا شده، امروز، به مقام های بلند روحانی نائل شده اند.

اول محرم الحرام برای هر مسلمان مبدأ و اساس یک زندگی بهتر اسلامی، و خداحافظی و پدرود گفتن باگناهان است، و با شروع این ماه یک قرارداد و معاهده ی دیگری را هر مسلمان بایستی باخالقش منعقد سازد.

فضیلت روزه عاشوراء

درین ماه کریم، روز نیکو و مبارکی است که برکت زیاد داشته و جایگاه بزرگ و حرمت قدیمی دارد؛ پیامبران علیهم السلام درین روز، روزه می گرفتند،

﴿هیچ روزی نیست که پیامبران آنرا مثل روز عاشوراء روزه داشته باشند.﴾

این همه توجه بخاطر فضیلت و مکانت این روز است؛ چون عاشوراء روز توبه است، روزی که الله سبحانه و تعالی توبه ی آدم علیه السلام را و توبه ی قوم یونس علیه السلام را پذیرفت؛ چنانچه علی بن ابی طالب رضی الله عنه روایت نموده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:

« اگر می خواستی بعد از رمضان یک ماه را کامل  روزه بگیری، ماه محرم را روزه بگیر؛ چون محرم ماه خداست و در آن، روزی قرار دارد که خداوند توبه ی قومی را پذیرفته و توبه دیگران را نیز می پذیرد» ﴿مسند امام احمد و سنن ترمذی﴾

فرموده ی رسول الله صلی الله علیه وسلم که توبه ی دیگران را می پذیرد، تشویقی است به تجدید توبه ی نصوح در روز عاشورا به امید آمرزش، رحمت و پذیرش توبه از جانب الله سبحانه و تعالی، همانگونه که توبه گذشتگان را درین روز پذیرفت.

از الله متعال می طلبیم که توبه همه مان را قبول کرده و ما را مورد مغفرت و رحمت خویش قرار دهد و این آیه قرآنی را با هم تکرار می کنیم:

﴿رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنْ الْخَاسِرِینَ ﴾(الأعراف)

پروردگارا ! ما ( با نافرمانی از تو ) بر خویشتن ستم کرده ایم و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی از زیانکاران خواهیم بود.

در طول سال، فقط روزها و ساعت هایی از سال دارای فضیلت بیشتر برای عبادت کردن هستند و بعبارتی انجام عبادت در آن اوقات، اجر بیشتری دارد که شریعت آنها را تعیین کرده است.

و نیز این را بخاطر داشته باشیم که:

هر عبادتی که اصلی در شریعت نداشته باشد بدعت است و بدعت نه تنها اجر و ثوابی ندارد بلکه مایه ی گمراهی و گناه هم است، چرا که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:

﴿من أحدث فی أمرنا ما لیس منه فهو ردّ﴾. (متفق علیه)

متفق علیه

هر کس چیزی را در دین ما ایجاد کند که جزو آن نیست ، مردود است واز او پزیرفته نمی شود.

روزه گرفتن عاشورا و تاسوعا

طبق فرموده ی ناجی بشریت، حضرت رسول کریم صلی الله و علیه وسلم، روزه گرفتن در روز عاشورا وتاسوعا موجب کفاره ی گناهان صغیره ی یکسال است. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«لئن عشت الی قابل لاصومن التاسع مع العاشر»

«اگر تا سال بعد زنده بمانم تاسوعا و عاشورا را روزه می گیرم».

﴿ترمذیی، کتاب الصوم﴾

اتفاق ها روز عاشورا

عاشوراء روز نجات است که الله سبحانه و تعالی درین روز حضرت نوح علیه السلام را از غرق شدن نجات داده و کشتی او در کوه جودی لنگر انداخت.

حضرت نوح علیه السلام این روز را به شکرانه ی نجات خود و مومنان همراهش، روزه گرفت.

درین روز الله سبحانه و تعالی حضرت موسی علیه السلام و قومش را از چنگال فرعون و دارودسته اش نجات داد و موسی علیه السلام به شکرانه ی این نعمت، این روز را روزه گرفت.

امام بخاری ومسلم (رضی الله عنهما) از عبد الله بن عباس (رضی الله عنهما)  روایت نمودند که فرمود:

﴿قدم رسول الله صلى الله علیه وسلم المدینه، فوجد الیهود صیامًا یوم عاشوراء؛ فقال لهم رسول الله صلى الله علیه وسلم: ما هذا الیوم الذی تصومونه؟ قالوا: هذا یوم عظیم أنجى الله فیه موسى وقومه، وأغرق فرعون وقومه، فصامه موسى شکرًا، فنحن نصومه. فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم: “فنحن أحق وأولى بموسى منکم” فصامه رسول الله صلى الله علیه وسلم وأمر بصیامه﴾

رسول الله صلی الله علیه وسلم به مدینه آمدند و دیدند که یهود روز عاشوراء را روزه می گیرند، رسول الله برای شان گفت:

این چه روزی است که شما روزه می گیرید؟

گفتند: این روز بزرگی است که الله متعال موسی و قومش را نجات داد و فرعون و قومش را غرق کرد و موسی علیه السلام این روز را روزه گرفت و ما هم روزه می گیریم.

رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:

ما به موسی علیه السلام، از شما مستحق تر و نزدیک تریم؛ سپس خودشان این روز را روزه گرفته و به روزه گرفتن امر نمودند.

 در مسند امام احمد آمده است:

﴿قالوا هذا الیوم الذی نجى الله- عزّ وجل- موسى علیه السلام وبنی إسرائیل من الغرق وأغرق فیه فرعون، وهذا یوم استوت فیه السفینه على الجودی، فصامه نوح وموسى علیهما السلام؛ شکرًا لله عز وجل. فقال النبی صلى الله علیه وسلم: أنا أحق بموسى وأحق بصوم هذا الیوم، فأمر أصحابه بالصوم.﴾

یهودی ها گفتند: این روزی است که الله متعال موسی علیه السلام  و بنی اسرائیل را از غرق نجات داده و فرعون را غرق نمود، درین روز کشتی نوح بالای کوه جودی لنگر انداخت و نوح و موسی علیهماالسلام این روز را به حیث شکرانه روزه گرفتند. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:

من به موسی و روزه گرفتن این روز سزاوارترم؛ لذا صحابه را به روزه این روز دستور دادند.

رسول الله صلی الله علیه وسلم به روزه ی روز عاشورا خیلی تلاش می کردند؛ عبدالله عباس رضی الله عنه روایت نموده است که:

﴿ما رأیت النبی صلى الله علیه وسلم یتحرى صیام یوم فضله على غیره إلا هذا الیوم یوم عاشوراء، وهذا الشهر یعنی شهر رمضان﴾ (رواه البخاری ومسلم)

رسول الله صلی الله علیه وسلم را ندیدم که برای روزه گرفتن زیاد تلاش نمایند؛ مگر به روز عاشورا و ماه رمضان.

در روایات ثابت است که رسول کریم صلی الله علیه وسلم این روز را روزه گرفته و اصحاب را به روزه گرفتن آن قبل از فرضیت ماه رمضان دستور دادند و بعد از فرضیت رمضان نیز این روز را حتی در سال وفات شان روزه گرفته اند.

ما نیز، در این مقطع زمانی، خاطرات این روز میمون را تازه می کنیم، مژده ها و تأیید های اهل حق و پیروان شان و آن چه دلهای مومنان را از اساسات ایمانی پُر می سازد، به یاد می آوریم.

منظره ی نجات مؤمنان را به سرکردگی سیدنا موسی علیه السلام یاد آور می شویم؛ آنگاه که از ترس فرعون و لشکریان ستمگر او و بخاطر حفظ دین و عقیده ی شان فرار کرده و به دستور پروردگار عالم ملتزم بودند.

الله سبحانه و تعالیمی فرماید:   

وَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِی إِنَّکُمْ مُتَّبَعُونَ ٭ فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِی الْمَدَائِنِ حَاشِرِینَ ٭ إِنَّ هَؤُلَاءِ لَشِرْذِمَهٌ قَلِیلُونَ ٭ وَإِنَّهُمْ لَنَا لَغَائِظُونَ ٭ وَإِنَّا لَجَمِیعٌ حَاذِرُونَ ٭ فَأَخْرَجْنَاهُمْ مِنْ جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ ٭ وَکُنُوزٍ وَمَقَامٍ کَرِیمٍ ٭ کَذَلِکَ وَأَوْرَثْنَاهَا بَنِی إِسْرَائِیلَ

ما به موسی وحی کردیم که شبانه بندگان ( مؤمن بنی اسرائیل ) مرا ( از مصر ) کوچ بده.

شما حتماً تعقیب می شوید ( و فرعون و فرعونیان برای دستگیری شما دنبالتان می کنند )

( توسّط جاسوسان خبر به دربار رسید که موسی و بنی اسرائیل در صدد کوچ به سرزمین دیگری هستند ) پس فرعون ( مأمورانی ) به شهرها فرستاد تا ( نیرو ) جمع کنند ( و جلو ایشان را بگیرند ). 

( فرعون به مأموران دستور داد و گفت : به اهالی شهرها بگوئید: ) اینها ( که قصد فرار و تجمع و تقویت در جای دیگری را دارند ) گروه اندک و ناچیزی هستند ( و ما با نخستین تاخت ایشان را گرفتار و به شکنجه و آزار می رسانیم ).

آنان ما را بر سر خشم می آورند. (البتّه جای هیچ گونه نگرانی نیست، و لیکن ) ما گروهی هستیم محتاط ( و بیدار و دوراندیش )

(سرانجام آنچه می بایست بشود شد، و عاقبت بنی اسرائیل بر فرعون و فرعونیان پیروز شدند ) و ما آنان را از باغها و چشمه سارها بیرون راندیم.

و ( ایشان را ) از میان گنجها و کاخهای مجلّل ( به در کردیم ). این چنین ( شد که بنی اسرائیل پیروز گشتند ) و آنها را میراث بنی اسرائیل کردیم.

موقعی که مؤمنان دستور الله متعال را اجابت کردند، فرعون مستبد آنان را دنبال کرده و به تعقیب شان رفت حتی که نزدیک بود در کنار دریا، مؤمنان را دریابد

قرآن کریم مصاف جنگ بین حق و باطل را برای ما به تصویر می کشد که پیروان حق و باطل به صف ایستاده بودند، مسیر کاملاً واضح و مبرهن شده بود:

فَأَتْبَعُوهُمْ مُشْرِقِینَ ٭ فَلَمَّا تَرَاءَى الْجَمْعَانِ قَالَ أَصْحَابُ مُوسَى إِنَّا لَمُدْرَکُونَ ٭ قَالَ کَلَّا إِنَّ مَعِیَ رَبِّی سَیَهْدِینِ ٭ فَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاکَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَکَانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ الْعَظِیمِ ٭ وَأَزْلَفْنَا ثَمَّ الْآخَرِینَ ٭ وَأَنْجَیْنَا مُوسَى وَمَنْ مَعَهُ أَجْمَعِینَ ٭ ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِینَ ٭ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَهً وَمَا کَانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ ٭ وَإِنَّ رَبَّکَ لَهُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ

( فرعون و فرعونیان ) بنی اسرائیل را تعقیب کردند و به هنگام طلوع آفتاب بدیشان رسیدند. هنگامی که هر دو گروه یکدیگر را دیدند، یاران موسی گفتند: ما ( در چنگال فرعونیان ) گرفتار می گردیم ( و هلاک می شویم ).

( موسی ) گفت:

چنین نیست. پروردگار من با من است . ( قطعاً به دست دشمنم نمی سپارد و به راه نجات ) رهنمودم خواهد کرد. به دنبال آن به موسی پیام دادیم که عصای خود را به دریا بزن .( وقتی عصا را به دریا زد ) دریا از هم شکافت، و هر بخشی همچون کوه بزرگی گردید ( و دوازده راه خشک در آن پدیدار شد، و هر گروهی از اسباط دوازده گانه بنی اسرائیل در جاده ای حرکت کرد ).

و در آنجا دیگران را ( نیز به موسی و بنی اسرائیل ) نزدیک گرداندیم ( و فرعون و فرعونیان را وارد آن راه های دوازده گانه کردیم ). موسی و جملگی همراهان او را نجات دادیم. سپس دیگران را غرق کردیم . بی گمان در این ( ماجرای نجات مؤمنان و غرق کافران ) درس عبرت بزرگی است ( برای کسانی که چشم باز و دل آگاه داشته باشند و درباره سرگذشت جبّاران مغرور بیندیشند و اوراق تاریخ مکتوب و منظور را به دقّت بخوانند و ببینند )

ولی اکثر آنان ایمان نیاوردند ( و کمتر ایشان ، همچون آسیه و جادوگران ، به جمع مؤمنان پیوستند ) . بی گمان پروردگار تو با عزّت و توانا ، و با محبّت و مهربان است

وقتی که قوم موسی علیه السلام به سوی فرعون و لشکریانش نگریستند و قوت و نیرومندی و وسایل جنگی و تسلیحات او را به یاد آوردند؛ به سر حضرت موسی فریاد کشیده و گفتند: ما گرفتار شدیم؛ چون ایمان ویقین شان ضعیف وسست بود، نتوانستند به الله متعال گمان نیک داشته باشند؛ لذا گفتند:

هلاک می شوند؛ زیراکه در جلوی شان دریا بود که اگر به آن وارد می شدند، هلاکت بود و اگر می ماندند، فرعون طغیانگر و ارتش او پشت سر شان بودند؛ این هم هلاکت شان را حتمی می کرد؛   اما انسان صاحب یقین کامل، سخن ماندگاری دارد که درسی برای اهل حق می باشد که راه نجات را برای شان ترسیم می نماید،

می بینیم که موسی علیه السلام با اعتماد کامل به الله متعال که مالکیت همه در دست اوست می گوید:

( کلا إنَّ معی ربى سیهدین)،

او به الله متعال اعتماد دارد که او را خوار نکرده و ضایعش نمی سازد، قلبش از یقین سرشار است که گشایش الهی نزدیک است و بخشش او بندگان مؤمن را شگفت زده می کند؛ لذا از جولان باطل و جبروت طاغی متأثر نشد؛ بلکه به حبل متین الله متعال چنگ زده و به زبان یقین نطق نمود:

(  إنَّ معی ربى سیهدین)

ناگاه بخشش ربانی که دوستان الله را شگفت زده می کند، فرود آمد و گشایش طوری آمد که کسی گمان نمی کرد و توقع نداشتند، ناگهان از مسیری که هلاکت خویش را تصور می کردند، راه نجات نمایان گردید.

فَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاکَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَکَانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ الْعَظِیمِ.

سبحان الله، سبحان الله، خداوند بزرگ امید بندگانش را به نا امیدی مبدل نمی سازد، اگر به او تعلق گیرند و خود را در پناه او قرار دهند و به او توکل نموده و برای او اخلاص داشته باشند؛ خداوند متعال دریا را راه نجات دوستانش و هلاکت دشمنانش قرار داد.

امروز، چقدر با دیروز شباهت دارد؛ صفحات مقابله بین حق و باطل تجدید می گردد، امتحان و آزمایش تکرار می گردد تا الله متعال بین خبیث و طیب جدایی افگند؛

روز عاشورا همیشه این درسهای نافع و سودمند را حمل می کند و مؤمنان را فرامی خواند که با الله متعال باشید و به او اعتماد داشته و توکل کنید؛ پیروز شده و نجات میابید و دشمن شما هلاک شده و پادشاهی او زایل می گردد و سلطنت او فرو میریزد،

امروز امت ما خیلی نیازمند است قلب های فرزندانش را از یقین موسی علیه السلام پر نماید تا بگویند: ﴿کَلَّا إِنَّ مَعِیَ رَبِّی سَیَهْدِینِ ﴾ و ایمان و ثبات و پایداری محمد صلی الله علیه وسلم و یاران گرامی شان را در وجود خود نهادینه سازند:

الَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِیمٌ ٭ الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ ٭ فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَهٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ لَمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُوا رِضْوَانَ اللَّهِ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِیمٍ ٭ إِنَّمَا ذَلِکُمُ الشَّیْطَانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیَاءَهُ فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (آل عمران)

کسانی که پس از ( آن همه ) زخمهائی که خوردند و جراحتهائی که برداشتند، فرمان خدا و پیغمبر را اجابت کردند ( و هنوز زخمهای جنگ احد التیام نیافته به تعقیب مشرکان پرداختند و به سوی حمْراءُ اْلاُسُد شتافتند و بدین وسیله کار بسیار نیکوئی کردند، )

برای کسانی از آنان که ( چنین کار ) نیکی کردند و ( از نافرمانی خدا و رسول ترسیدند و ) پرهیز نمودند، اجر و پاداش بس بزرگی است. آن کسانی که مردمان بدیشان گفتند :

مردمان ( قریش برای تاختن بر شما دست به دست هم داده اند و ) بر ضدّ شما گرد یکدیگر فراهم آمده اند ، پس از ایشان بترسید؛ ولی ( چنین تهدید و بیمی به هراسشان نیانداخت؛ بلکه برعکس ) بر ایمان ایشان افزود و گفتند:

خدا ما را بس و او بهترین حامی و سرپرست است . سپس آنان ( برای جهاد بیرون رفتند، ولیکن دشمنانشان را خوف و هراس برداشت و از رویاروئی با چنین مؤمنانی خودداری ورزیدند ، و مسلمانان ) با نعمت بزرگ ( شهامت و عافیت و استقامت و بردن ثواب جهاد ) و فضل و مرحمت سترگ خداوند ( که با رعب و وحشت انداختن به دل دشمنان ، نصیب مسلمانان کرد و ایشان را از دست کشتار و آزار کافران رستگار کرد ، به مدینه ) برگشتند

و حال آن که هیچ گونه آسیبی بدیشان نرسید ، و رضایت خدا را خواستند ( و در پی خرسندی پروردگار بودند و شایستگی بزرگواری او را پیدا کردند ) و خداوند دارای فضل و کرم سترگی است .

این تنها اهریمن است که شما را از دوستان خود ( با پخش شایعات و سخنان بی اساس ) می ترساند ، پس ( از آنجا که شما به خدا ایمان دارید ، بیباک و دلیر باشید و ) از آنان مترسید و از من بترسید اگر مؤمنان ( راستین ) هستید

اعتماد ما به الله متعال زیاد است و قلب های ما به سوی آسمان ها مرتبط می باشد و یقین داریم که الله متعال بعد از سختی، آسانی را رونما می سازد و گشایش او نزدیک بوده و نصرت او برای بندگانش آمدنی است و هیچ شکی نداریم و این زود خواهد بود.

روزه ی روز عاشورا، کفاره ی گناهان یک سال گذشته می باشد؛ صحابه ی کرام از رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد فضیلت روز عاشورا سوال کردند، رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:

﴿یک سال را کفاره است﴾ و در روایت دیگر فرمودند:

﴿بر خداوند باور دارم که گناهان یک سال قبل را کفاره کند﴾!

سلف صالح از امت محمد صلی الله علیه وسلم بر روزه ی روز عاشورا، خیلی حریص بودند، حتی در سفر آن را فراموش نمی کردند؛ از جمله عبدالله بن عباس رضی الله و عنه، امام زهری تابعی و امام احمدبن حنبل.

در بخش بعدی ان شأ الله در موردِ مراتب روزه ی روز عاشورا بحث نموده، موضوعات مهمی را مرتبط با آن خدمت شما عزیزان تقدیم خواهم کرد.

عزیزان گرانقدر:

لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.

جزاکم الله خیراً!

احمـــد ﴿عـــــارفی﴾

ادامـــه دارد…

سه شنبه ۱۲ سنبله ۱۳۹۸| ۴ محرم الحرام ۱۴۴۱
TUE | 03 | SEP | 2019

✧ t.me/ayamey
✧ youtube.com/c/dawatgar
✧ fb.com/meydanestid
✧ www.dawatgar.com