تحیه المسجد

هرگاه کسی وارد مسجد شود، واجب است قبل از آنکه بنشیند دو رکعت نماز بخواند. از ابوقتاده روایت است که پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود: (إذا دخل أحدکم المسجد فلایجلس حتی یصلی رکعتین) [1] «هرگاه یکی از شما وارد مسجد شد، تا دو رکعت نماز نخواند، بنشیند».

و دلیل گفته‌مان بر وجوب تحیه المسجد اینست که ظاهر امر برای وجوب می‌باشد و دلیلی که حکم آنرا از ظاهر آن (وجوب) تغییر دهد وجود ندارد، بجز حدیث طلحه بن عبیدالله که می‌گوید: یک نفر اعرابی (بادیه‌نشین) با سری ژولیده نزد پیامبر(صلى الله عليه وسلم) آمد و گفت ای رسول خدا، خداوند چه نمازهایی را بر من فرض کرده است؟ پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود: (الصلوات الخمس إلا أن تطوع شیئا…)[2] «نمازهای پنج‌گانه، مگر اینکه خودت چیزی اضافه بخوانی».

به نظر من استدلال به این حدیث بر عدم وجوب تحیه المسجد جای بحث دارد؛ چراکه درست نیست آنچه را که در مقام تعلیم و در مراحل اولیة دین آمده، دست آویزی قرار دهیم برای رد کردن مسائلی که پس از آن بوده است، وگرنه لازم می‌‌آید که تمام واجبات شرعی را در نمازهای پنجگانه‌ای مذکور خلاصه کنیم، که این خرق اجماع و ابطال تمام شریعت است. پس حق این است که دلیل صحیحی که متأخر است پذیرفته شده و به مقتضای آن اعم از وجوب، سنت و غیره، عمل شود. در این مورد بین علما اختلاف نظر وجود دارد و آنچه گفتیم ارجح‌ است.[3]

همچنین امر پیامبر(صلى الله عليه وسلم) به تحیه المسجد در حالت خواندن خطبة جمعه وجوب را تأکید می‌کند:

اگرچه امام در حال خطبه باشد تحیه المسجد باید خوانده شود

از جابر بن عبدالله روایت است: (جاء رجل و النبی(صلى الله عليه وسلم) یخطب الناس یوم الجمعة، فقال: أصلیت یا فلان؟ قال: لا، قال: قم فارکع)[4] «پیامبر(صلى الله عليه وسلم) روز جمعه در حال خطبه بود که مردی وارد مسجد شد، پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود: فلانی آیا نماز خواندی، گفت: خیر، فرمود: پس بلند شو و (دو رکعت) نماز بخوان».

هرگاه نماز فرض برپا شد، غیر از آن نمازی نیست

از ابوهریره(رض) روایت است که پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود: (إذا أقیمت الصلاة فلاصلاة إلا المکتوبة)[5] «هرگاه نماز فرض اقامه شد نمازی غیر از آن نیست».

از مالک بن بحینه روایت است: در حالی که نماز اقامه شده بود پیامبر(صلى الله عليه وسلم) مردی را دید که دو رکعت نماز می‌خواند، وقتی پیامبر(صلى الله عليه وسلم) سلام داد، مردم دور او جمع شدند و پیامبر(صلى الله عليه وسلم) به او فرمود: (آلصبح أربعا؟ آلصبح أربعا؟!)[6] «آیا نماز صبح چهار رکعت است؟! آیا نماز صبح چهار رکعت است؟!».

فضیلت رسیدن به تکبیره الإحرام امام

از انس روایت است که پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود: (من صلی لله أربعین یوما فی جماعة یدرک التکبیرة الأولی کتب له براءتان: براءة من النار، و براءة من النفاق)[7] «هرکس چهل روز نمازش را در جماعت با تکبیره الإحرام بخواند، برایش دو برائت نوشته می‌شود: برائت (نجات) از آتش جهنم و برائت از نفاق».

کسی در حالی به مسجد وارد شود که امام از نماز  فارغ شده است

از سعید بن مسیب روایت است: مردی از انصار در حال احتضار (دم مرگ) بود، گفت: حدیثی را صرفاً به خاطر طلب ثواب از خدا برایتان بازگو می‌کنم. از پیامبر(صلى الله عليه وسلم) شنیدم که می‌فرمود: (إذا توضأ أحدکم فأحسن الوضوء ثم خرج إلی الصلاة، لم یرفع قدمه الیمنی إلا کتب الله عزوجل له حسنة، ولم یضع قدمه الیسری إلا حط الله عزوجل عنه سیئة، فلیقرب أحدکم أو لیبعد، فإن أتی المسجد فصلی فی جماعة غفرله، و إن أتی المسجد و قد صلوا بعضا و بقی بعض صلی ما أدرک، و أتم مابقی، کان کذلک، فإن أتی المسجد و قد صلوا فأتم الصلاة کان کذلک)[8] «هرگاه یکی از شما به نحو احسن وضو بگیرد و سپس برای نماز بیرون شود با هر گامی که با پای راستش برمی‌دارد، خداوند عزوجل برای او حسنه‌ای می‌نویسد، و با هر قدمی که با پای چپش روی زمین می‌گذارد، خداوند عزوجل گناهی را از او کم می‌کند؛ پس هر کدام از شما دوست دارد فاصله‌ی بین قدمهایش را کم یا زیاد کند و چون به مسجد بیاید و نمازش را با جماعت بخواند گناهان او بخشوده می‌شود و اگر به مسجد آمد و دید که مردم قسمتی از نماز راخوانده بودند، باقیمانده‌ی نماز را با جماعت بخواند، و بقیه را خودش تکمیل کند، این مانند کسی است که تمام نماز را به جماعت خوانده است؛ و هرگاه به مسجد آمد و دید که نماز جماعت تمام شده، نمازش را بخواند در این صورت هم مانند کسی است که به نماز جماعت رسیده است».

از ابوهریره روایت است که پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود: (من توضأ فأحسن وضوءه ثم راح فوجود الناس قد صلوا أعطاء الله عزوجل مثل أجر من صلاها و حضرها لاینقص ذلک من أجور هم شیئا)[9] «هرکس به نحو احسن وضو گیرد و سپس به مسجد برود و ببیند که مردم نماز را خوانده‌اند، خداوند عزوجل به او مانند اجر کسی که نماز را با جماعت خوانده، می‌دهد، بدون اینکه از اجر آنان چیزی کم کند».


[1]) تخریج در ص (84).
[2]) تخریج در ص (71).
[3]) نیل الاوطار (364/1).
[4]) متفق علیه : خ (930/407/2)، م (875/596/2)، د (1102/464/4)، ت (508/10/2)، جه (1112/353/1)، نس (107/3).
[5]) صحیح : [مختصر م 263]، م (710/493/1)، د (1252/142 و 143/4)، ت (419/264/1)، جه (1151/364/1)، نس (116/2).
[6]) متفق علیه : خ (663/148/2)، این لفظ مسلم است، م (711/493/1).
[7]) حسن : [صو ت 200]، ت (241/152/1).
[8]) صحیح : [ص. د 527]، د (559/270/2).
[9]) صحیح : [ص. د 528]، د (560/272/2)، نس (111/2).

دکمه بازگشت به بالا

Adblock رو غیر فعال کنید

بخشی از درآمد سایت با تبلیغات تامین می شود لطفا با غیر فعال کردن ad blocker از ما حمایت کنید