امام ابن القيم- رحمت الله عليه- در کتاب خود “عدة الصابرين” نوشته است:
الله تعالي معاصي و گناهان را كه به روش هاي گوناگوني از طرف بنده رخ مي دهد مورد مغفرت وبخشش قرار مي دهد و از آن جمله: توبه نصوح، استغفار، اعمال شايسته، مصيبت هاي مکفره، استغفار ملائکه، و دعاء مؤمنين ميباشد، و اين امور وغير آن اثر معاصي را باطل ميسازد، اين شش امر در زمان زندگي ممکن است.
سختي مرگ و مشکلات آن در وقت فراق از دنيا مي باشد.
هول وهراس قبر، ترس از نکير ومنکر در داخل قبر، فشار قبر وساير سختي ها ومشکلات آن، و سختي هاي وقوف در عرصات قيامت و مشقت هاي آن، و شفاعت شفاعت کنندگان و رحمت الهي که بهترين رحم کنندگان است، اين امور وامثال آن از جمله مکفرات محسوب مي شود.
اگر اين امور شامل حال بنده گناهکار نگردد ، خواه مخواه در آتش جهنم داخل مي شود، البته بود و باش وقيام او در آنجا باندازه چرک گناهانش مي باشد، زيرا الله تعالي جنت را بجز پاکان براي ديگران حرام گردانيده است، ماداميکه چرک گناه و خباثت در او وجود داشته باشد او در آتش باقي خواهد ماند تا اينکه پاک وپاکيزه گردد.
اين خلاصه کلام شيخ الاسلام امام ابن تيميه – رحمة الله عليه – است که در کتاب هايش در چندين جا مکررا ذکر کرده است. و از آن جمله سخنانش در رساله اي “امراض القلوب و شفاؤها”:
مؤمن اگر مرتکب معصيت شود سزاي آن بوسيله ده سبب زايل ميشود :
ده سبب مغفرت گناهان
- – اينکه توبه کند زيرا الله تعالي توبه پذير است، ويقينا توبه کنندگان از گناه ها، مانند کسي است که اصلا گناه نداشته باشد.
- – اينکه استغفار کند،والله تعالي او را مي بخشد.
- – اعمال شايسته را انجام دهد ، چون گناهان او را نابود مي سازد، وبدون شک نيکي ها بدي ها را از بين مي برد.
- – برادران مؤمنش برايش دعا کنند،و در زندگي و مرگ او سفارش کنند.
- – ثواب اعمال خويش را براي وي اهداء کنند، که الله تعالي او را به سبب آن نفع برساند.
- – حضرت محمد – صلي الله عليه وسلم- در موردش شفاعت کند.
- – الله تعالي او را در دنيا به امتحانها مبتلا کند که گناهانش بخشيده شود.
- – و يا در برزخ او را مورد امتحان و ابتلا قرار دهد ، که سبب کفاره گناهانش گردد.
- – يا در عرصات قيامت مورد امتحان و ابتلا قرار گيرد، که سبب مغفرت گناهانش شود
- – يا بهترين رحم کننده (الله تعالي) او را مشمول رحمتش قرار دهد.
واگر کسي از اين مکفرات ده گانه برخوردار نباشد، پس جز نفسش کسي را ملامت نکند، چنانكه الله تعالي در آنچه که پيامبرش صلى الله عليه وسلم از اوتعالى روايت مي کند، مي فرمايد:
« يا عبادي إنَّما هي أعمالُكم أُحصِيها لكم ثمَّ أوفِّيكم إيَّاها؛ فمن وجدَ خيراً فليحمدِ الله، ومن وَجَدَ غيرَ ذلك فلا يلومنَّ إلا نفسَه»،
«اي بنده هاي من! اين اعمال شما را براي شما محفوظ مي دارم، باز جزاي آن را مي دهم،پس کسي خيري را ديد شکر الله را بکند، و اگر کسي غير آن را يافت، جز نفسش ديگري را ملامت نکند».
شيخ الاسلام اين اسباب را در کتاب “الايمان الاوسط” بطور مفصل شرح نموده است.
ترجمه/ استاد معروف حنيف
