پاکی از نجاست

چگونگی پاک کردن نجاست

بدان، شارعی که اشیاء نجس و نجس شده را به ما معرفی کرده است، کیفیت پاک کردن آنها را نیز به ما یاد داده است و تنها چیزی که بر ما واجب است اینست که دنباله‌رو فرمان او و اجراکننده اوامر او باشیم. بعضی از نجاسات برای اینکه پاک شوند، لازم است طوری شسته شوند که رنگ، بو و طعم آنها از بین برود؛ ولی برای پاک کردن بعضی دیگر از نجاسات ریختن یا پاشیدن آب و یا کندن نجاست و یا مسح کردن زمین و یا تنها راه رفتن بر زمین پاک، کافی است. بدان که آب در پاک کردن نجاسات اصل است چون شارع این وصف را به آن داده و فرموده است:

(خلق الله الماء طهورا) [1] «خداوند آب را پاک کننده خلق کرد» برای پاک کردن نجاسات نمی‌توان غیر آب را جایگزین آن کرد، مگر اینکه شارع دستور دهد؛ چراکه با این کار چیزی را که پاک‌کنندگی آن معلوم نیست جایگزین چیزی می‌کنیم که پاک‌کنندگی آن معلوم است، و این برخلاف مقتضای شریعت است.

حال که این نکته را فهمیدی، دستورات شرعی را دربارة چگونگی پاک کردن چیزهای نجس یا نجس شده را بیان می‌کنم:

1- پاک کردن پوست مردار به وسیله دباغی

از ابن عباس روایت است: از پیامبر(ص) شنیدم که می‌فرمود: (أیما إهاب دبغ فقد طهر)[2]. «هر پوستی که دباغی شود، پاک می‌شود».

2- پاک کردن ظرفی که سگ آنرا لیسیده است

از ابوهریره روایت است که پیامبر(ص) فرمود: (طهور إناء أدکم إذا ولغ فیه الکلب أن یغسله سبع مرات أولاهن بالتراب)[3]. «پاکی ظرف هر یک از شما وقتی که سگ آن را لیسید این است که هفت بار آن را بشوید، اولین بار با خاک».

3- پاک کردن لباس آغشته به خون حیض

از اسماء بنت ابوبکر(رض) روایت است: (جاءت امرأة إلی النبی(ص) فقالت: إحدانا یصیب ثوبها من دم الحیضة کیف تصنع؟ فقال: تحته ثم تقرصه بالماء، ثم تنضحح، ثم تصلی فیه)[4]. «زنی نزد پیامبر(ص) آمد و گفت: اگر لباس یکی از ما به خون حیض آلوده شد چکار باید بکند؟ پیامبر(ص) فرمود: بایدآن را از لباسش بزداید و سپس با نوک انگشتان و آب آن را بشوید و سپس بر روی آن، آب بریزد و در آن نماز بخواند».

اگر بعد از این کار اثری از خون باقی ماند، اشکالی ندارد:

از ابوهریره(رض) روایت است که خوله بنت یسار گفت: (یا رسول الله، لیس لی إلا ثوب واحد و أنا أحیض فیه؟ قال فإذا طهرت فاغسلی موضع الدم ثم صلی فیه، قالت یا رسول الله. إن لم یخرج أثره؟ قال: یکفیک الماء و لایضرک أثره)[5] «ای رسول خدا، غیر از یک لباس، لباس دیگری ندارم و در همان لباس به حیض می‌افتم؟ فرمود: وقتی پاک شدی محل آغشته به خون را بشوی سپس در آن نماز بخوان، گفتم ای رسول خدا اگر اثرش از بین نرفت چکار کنم؟ فرمود: کافی است بر آن آب بریزی، اثر آن اشکالی ندارد».

4- پاک کردن دامن لباس زن

از ام ولد ابراهیم بن عبدالرحمن بن عوف روایت است که او از ام سلمه همسر پیامبر(ص) سؤال کرد و گفت: (إنی امرأة أطیل ذیلی و أمشی فی المکان القذر؟ فقالت أم سلمة: قال النبی(ص): یطهره مابعده)[6]. «من زنی هستم که پایین دامنم را دراز می‌کنم و از محلی که نجاست در آن هست عبور می‌کنم؟ ام سلمه گفت: پیامبر(ص) فرمود: آنچه بعد از نجاست است (خاک) آنرا پاک می‌کند».

5- پاک کردن لباس از ادرار طفل شیرخوار

از ابوسمح خادم پیامبر(ص) روایت است که پیامبر(ص) فرمود: (یغسل من بول الجاریة و یرش من بول الغلام)[7] «ادرار دختر بچه (شیرخوار) شسته شود ولی برای پاک کردن ادرار پسر بچه (شیرخوار) کافی است که روی آن آب پاشیده شود».

6- پاک کردن لباس از مذی

از سهل بن حنیف روایت است که گفت: بر اثر خروج مذی زیاد و غسل کردن زیاد دچار رنج و سختی شدم، وضعیت خود را برای پیامبر(ص) بازگو کردم، پیامبر(ص) فرمود: (إنما یجزیک من ذلک الوضوء) «کافی است که بعد از خروج آن وضو بگیری، گفتم ای رسول خدا آن قسمتی از لباسم را که به مذی آلوده شود چکار کنم؟ فرمود: (یکفیک أن تأخذ کفا من ماء فتنضح به ثوبک، حیث تری أنه قد أصاب منه)[8]. «کافی است مشتی آب به جایی از لباست که گمان می‌کنی به مذی الوده شده، بپاشی».

7- پاک کردن زیر کفش

از ابوسعید(رض) روایت است که پیامبر(ص) فرمود:

(إذا جاء أحدکم المسجد فلیقلب نعلیه و لینظر فیهما فإن رأی خبثا فلیمسه بالأرض ثم لیصل فیهما)[9] «هرگاه یکی از شما به مسجد آمد کفشهایش را وارونه کرده به زیر آنها نگاه کند، اگر نجاستی را دید، آنرا به زمین بمالد و سپس در آنها نماز بخواند».

8- پاک کردن زمین

از ابوهریره(رض) روایت است که گفت: (قام أعرابی فبال فی المسجد، فتناوله الناس، فقال لهم النبی(ص) دعوه، و هریقوا علی بوله سجلا من ماء – أو ذنوبا من ماء – فإنما بعثتم میسرین و لم تبعثوا معسرین)[10] (شخصی اعرابی (صحرانشین) بلند شد و در مسجد ادرار کرد، مردم خواستند او را منع کنند پیامبر(ص) به آنان فرمود: او را به حال خود بگذارید سپس بر ادرارش دلویی از آب بریزید، چرا که شما مبعوث شده‌اید تا سهل‌گیر باشید نه سخت‌گیر».

پیامبر(ص) به ریختن آب بر ادرار اوامر کرد تا در پاک شدن زمین شتاب شود، و اگر محل نجاست به حال خود رها می‌شد تا اینکه خشک شود و اثر نجاست از بین رود، پاک می‌شد. به دلیل حدیث ابن عمر(رض) که گفت: (کانت الکلاب تبول فی المسجد و تقبل و تدبر زمان رسول الله(ص) فلم یکونوا یرشون شیئا)[11]. «در زمان پیامبر(ص) سگها در مسجد ادرار و رفت و آمد می‌کردند و هیچگاه (بر محل ادرارشان) چیزی نمی‌ریختند».


[1]) السیل الجرار (42 . 48/1)، با تصرف. حافظ در کتاب التلخیص (14/1) گفته است : حدیث «خلق الله الماء طهورا» را با این لفظ نیافتم. این حدیث در روایت ابوسعید با لفظ «إن الماء طهور لاینجسه شی» آمده است.
[2]) صحیح : [ص. جه 2907]، أ (49/230/1)، ت (1782/135/3)، جه (3609/1193/2)، نس (173/7).
[3]) تخریج در ص (17).
[4]) تخریج در ص (17).
[5]) صحیح : [ص. د 351]، د (361 – 26/2)، هق (408/2).
[6]) صحیح : [ص. جه، 43]، ما (44/27)، د (379/44/2)، ت (143/951/1)، جه (531/177/1).
[7]) صحیح : [ص. نس 293]، د (372/36/2)، نس (158/1).
[8]) حسن : [ص. جه 409]، د [207/358/1]، ت (115/76/1)، جه (506/169/1).
[9]) صحیح : [ص. د 605]، د (636/353/2).
[10]) متفق علیه : [الإرواء 171]، خ (220/323/1)، نس (48 و 49/1)، و رواه مطولا : د (376/39/2)، ت (47/99/1).
[11]) صحیح : [ص. ئ 368]، خ تعلیقاً (174/278/1)، د (378/42/2).

یک دیدگاه

دکمه بازگشت به بالا

Adblock رو غیر فعال کنید

بخشی از درآمد سایت با تبلیغات تامین می شود لطفا با غیر فعال کردن ad blocker از ما حمایت کنید