عقیده و فقه

حکم انکار سنت و دعواى اکتفا به قرآن کریم

در واقع سنت مطهر همراه و همگام با قرآن کریم می‌باشد، و مانند قرآن وحی الهی است، و این دو هرگز از هم جدا شدنی نیستند، زیرا بسیاری از آیات قرآن آن چنانکه بایستی فهمیده شود، دانسته نمی‌شود مگر با رجوع کردن به سنت و حدیث، و به خصوص آیاتی که احکام دربردارد.

بزرگداشت سنت در قرآن:

«وَإِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ» [النور: 54] «واگر از رسول الله پیروی نمائید، هدایت خواهید یافت و وظیفه‌ای جز ابلاغ آشکار بر دوش پیامبر نیست». و در موضع دیگر می فرماید:

«فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ». [النور: 63]. «باید بترسند کسانی که از امر و فرمان رسول سر پیچی می‌نمایند از اینکه یا (در دنیا) به فتنه‌ای مبتلا گردند یا (در آخرت) به عذابی دردناک دچار آیند».

قرآن کریم با اسلوب‌های گوناگون ومختلف مردم را بسوی ایمان به سنت و عمل کردن به آن دعوت می‌دهد و می گوید:

قرآن و سنت اساس این دین هستند. هرگاه ایمان به پیامبر صلی الله علیه وسلم اصلی از اصول ایمان باشد پس بنابراین ایمان به ((سنت)) او جز لاینفک و جدا ناشدنی از ایمان به وی می‌باشد، زیرا که او صاحب این سنت می‌باشد.

جایگاه سنت در روایات و آثار:

عرباض بن ساریه رضی الله عنه یکی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است: «(در یکی از روزها) رسول الله صلی الله علیه وسلم به ما موعظه کردند. به گونه‌ای که دلها بیمناک شدند و اشک از چشمها سرازیر گردید. عرض کردیم، ای رسول الله! موعظه شما شبیه موعظه وداع کنندگان است (و به نظر می‌رسد) (پیام مهمی داشته باشید) پس ما را توصیه بفرمایید. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: شما را به پرهیزکاری و اطاعت از فرماندهانتان توصیه می‌نمایم حتی اگر یک برده بر شما فرمانروایی کند. و بدانید کسی که از این به بعد در قید حیات بماند اختلافات بیشماری را در میان مسلمانان مشاهده می‌نماید. پس بر شما باد که به سنت من و سنت خلفاء راشدین پس از من (حضرات ابوبکر و عمر و عثمان و علی) رفتار نمائید و آن را با چنگ و دندان بگیرید و از بدعتها فاصله بگیرید چون هر بدعتی گمراهی است». سنن ابو داود حدیث 4607، سنن ترمذی حدیث 2676، ابن ماجه حدیث 44.

محمدص

ابوبکر صدیق رضی الله عنه فرموده است: هیچگاه آنچه را که پیامبر صلی الله علیه وسلم به آن عمل نموده است ترک نکرده‌ام و حقیقتاً بیمناکم از اینکه اگر یکی از سنتهای ایشان را ترک کنم گمراه شوم. ابن بطه در شرح این کلام گفته است، ای برادران من، صدیق اکبر نگران این هست چنانچه یکی از سنتهای پیامبر صلی الله علیه وسلم را ترک نماید به گمراهی کشیده شود، پس تکلیف کسانی که در این زمان به سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم و حتی به خود پیامبر استهزاء می‌کنند و به مخالفت با پیامبر صلی الله علیه وسلم و سنت پیامبر مباهات می‌نمایند چه می‌شود. از الله مسئلت می‌نمائیم ما را از لغزش‌ها و از سوء کردار مصون بدارد. الإبانة، 1/246.

امام احمد بن حنبل رحمه الله فرموده‌ است: کسی که حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم را مردود شمارد، پس بر لبه هلاکت قرار گرفته است. طبقات الحنابلة، 2/15، والابانة 1/260.

بربهاری یکی از دانشمندان معروف بغداد گفته است: از هر کسی که شنیدی یکی از آثار و سنتهای پیامبر صلی الله علیه وسلم را مورد طعن قرار می‌دهد در مسلمان بودن او شک کن و تردید نداشته باش که ذائقه بدعت آفرینی دارد. شرح السنة، ص 51.

ابوقاسم اصفهانی نیز گفته است: گذشتگان اهل سنت گفته‌اند، کسی که سنت و آثار پیامبر صلی الله علیه وسلم را مورد طعن قرار دهد در مسلمان بودن او شک کن. الحجة فی بیان المحجة، 2/428.

مجازات الهی در انتظار کسي است که سنت مطهر را گرامي ندارد:

از سلمه پسر اکوع رضی الله عنه روایت شده است که مردی با دست چپ در مجلس پیامبر صلی الله علیه وسلم غذا خورد، آن جناب فرمودند: «كُلْ بِيَمِينِكَ» «با دست راستت بخور» آن مرد هم گفت: نمی‌توانم با دست راستم غذا بخورم، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَا اسْتَطَعْتَ، مَا مَنَعَهُ إِلَّا الْكِبْرُ، قَالَ: فَمَا رَفَعَهَا إِلَى فِيهِ». «نتوانی (با دست راستت بخوری)، تکبر و خودخواهی‌ به او اجازه چنین کاری را نمی‌دهد، ابن اکوع فرمود: پس آن مرد هرگز دست چپش را به سوی دهان بلند نکرد». صحیح مسلم، (2021).

از عبدالرحمن بن حرمله روایت است که مردی به سوی سعید بن مسیب (یکی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم) آمد و می‌خواست به سفر حج برود و با او وداع نماید (گویا در آن هنگام صدای اذان بلند شد) پس سعید بن مسیب به آن مرد گفت:

بیرون مرو تا نمازت را بجای آوری چون من از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که فرمودند: «لَا يَخْرُجُ بَعْدَ النِّدَاءِ مِنَ الْـمَسْجِدِ إِلَّا، مُنَافِقٌ، إِلَّا رَجُلٌ أَخْرَجَتْهُ حاجةُ، وَهُوَ يُرِيدُ الرَّجْعَةَ إِلَى الْـمَسْجِدِ». «پس از اذان، از مسجد بیرون نخواهد رفت جز آدم منافق، مگر کسی که حاجتی داشته باشد و بعد از قضای حاجت به مسجد بر گردد». آن مرد، در جواب سعید بن مسیب گفت: دوستان و همسفرانم در «حره» منتظر من هستند و باید به آن‌ها برسم سپس از مسجد بیرون رفت، سعید بن مسیب نیز پس از آن واقعه با اشتیاق منتظر خبر او ماند تا اینکه به او خبر دادند که آن مرد از مرکبش فرو افتاده است و پایش در ناحیه ران، شکسته است. مصنف عبدالرزاق (1946).

موضع سلف صالح در برابر معارضين سنت:

از ابو قتاده روایت شده است که گفت با گروهی از مردان که از جمله آن‌ها بشیر بن کعب بود، نزد عمران بن حصین یکی از اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم بودیم که گفت، رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «الْـحَيَاءُ خَيْرٌ كُلُّهُ» یا «الْـحَيَاءُ كُلُّهُ خَيْرٌ» یعنی «حیاء بطور کلی خوب است پس بشر بن کعب در آن مجلس گفت، ما در بعضی از کتابها دیده‌ایم که متانت و وقار نیز از حیاء سرچشمه می‌گیرند امّا به نظر می‌رسد این حدیث ضعیف باشد». عمران بن حصین از این سخن بشیر بن کعب به خشم آمد و گفت: تو را چه شده است که من حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم را برای تو نقل می‌کنم و تو به مقابله آن می‌پردازی. متفق علیه.

انکار_حدیث

گمراهی کسانیکه می‌گویند: تنها قرآن کافی است و نیازی به سنّت (حدیث) نیست:

متأسفانه امروز عده‌ای از مفسران گمراه و نویسندگان کوتاه فکر را می‌بینیم که می‌گویند: موسیقی و خوردن گوشت حیوانات درنده و پوشیدن لباس ابریشم و انگشتری طلا برای مردان حلال است و دلیلشان این است، چون آنها در قرآن حرام نشده‌اند، پس نزد ما هم، حرام نیستند و کاری به حدیث نداریم، که آنها را حرام کرده است یا نه.

این عده که فقط خود را ملزم به پیروی از قرآن می‌دانند و احادیث را قبول ندارند به (القرآنیون) شهرت یافته‌اند، از نظر آنها فقط قرآن برای زندگی بشری کافی است و احادیث و سنّت نبوی قابل قبول نیست و لزومی ندارد. آنها قرآن را از براساس عقل و هوی و هوسشان تفسیر می‌کنند و برای تفسیر قرآن کاری به سنّت پیامبرصلی الله علیه وسلم ندارند و اگر هم، دنبال سنّت و احادیث رسول ‌الله صلی الله علیه وسلم بروند آنچه را قبول می‌کنند که با عقل و هوی و هوسشان همخوانی دارد و آنچه را که با آن همخوانی ندارد رد می‌کنند. پیامبر صلی الله علیه وسلم در زمان حیاتشان، ما را از چنین قوم و تفکری ببرحذر داشته و می‌فرماید: «لا ألفین أحدکم متکئا علی أریکته یأتیه الأمر من أمری مما أمرت به وأو نهیت عنه، فیقول لا أدری ما وجدنا في کتاب الله إتبعناه». «کسی از شما را نبینم، در حالیکه بر جایش تکیه داد ـ لم داده است ـ و دستوری از دستورات، من ـ آنچه بدان امر کرده و یا از آن نهی کرده‌ام ـ برایش بیاید و بگوید، من نمی‌دانم و تنها از آنچه که در قرآن آمده، پیروی می‌کنم و کاری به فرموده پیامبر ندارم». سنن ابن ماجه (13).

امام ابو بکر بیهقی رحمه الله می‌گوید: اگر سنت واحادیث حجت نمی‌بود، رسول الله صلی الله علیه وسلم در خطبه حجه الوداع بعد از اینکه به حضار امور دینشان تعلیم داد نمی‌فرمود: «أَلاَ فَلْيُبَلِّغِ الشَّاهِدُ مِنْكُمُ الْغَائِبَ فرب مبلغ أوعى من سامع». یعنی: «آگاه باشید، پس باید کسانی که از شما حاضرند به کسانی که غائب هستند، سخن من را برسانند، چه بسا کسی که به او حدیث برسد از شنونده (اولی) دریافت کننده تر باشد». معجم کبیر از طبرانی (3572).

و درحدیث دیگر آمده است: «نَضَّرَ اللَّهُ امْرَأً سَمِعَ مِنَّا شَيْئًا فَبَلَّغَهُ كَمَا سَمِعَ فَرُبَّ مُبَلَّغٍ أَوْعَى مِنْ سَامِعٍ» . یعنی: «الله تعالی خوش وخرم ونورانی گرداند شخصی که از ما حدیثی شنید، سپس آن را رسانید، همچنانکه شنیده است، پس چه بسا کسی که به او حدیث می‌رسد از شنونده بهتر دریافت می‌کند». سنن ابن ماجه (231).

دانلود رایگان اپلیکیشن مفلحون

امام شافعی رحمه الله در این باره چنین می‌فرماید: از آنجایی که رسول الله صلی الله علیه وسلم برای شنیدن سخنش وحفظ کردن آن و اداء نمودنش، تشویق و ترغیب نموده‌اند، براین دلالت می‌کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم امر به رساندن چیزی می‌نماید که بوسیله آن اتمام حجت شود بر کسانی که به آنها رسیده است، زیرا آنچه که از طرف آن جناب رسانده می‌شود کار حلالی است که انجام داده می‌شود، و حرامی‌است که از آن دوری و اجتناب می‌شود، و حدی است که برپا می‌شود، و مالی است که گرفته می‌شود و یا داده می‌شود، ویا نصیحتی در مورد دین ودنیا است.

حکم انکار سنت و عدم پذیرش حجت بودن آن:

قرآن و سنت این دو اصل و اساس ملازم و وابسته به هم هستند و از هم جدا شدنی نیستند، هرکس یکی از آن دو را انـکار کند ماننـد اینکه دیگری را انکار و دروغ دانسته، و این به إجماع أهل علم و إیمان، کفر و گمراهی و خروج از دایرۀ إسلام مى‌باشد.

و الله تعالی مى‌فرماید: «وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا». [الحشر: 7].  «و آنچه که رسول (الله) به شما بدهد، آن را بگیرید. و از آنچه که شما را از آن باز دارد، باز آیید».

و احادیث در وجوب اطاعت رسول الله صلی الله علیه وسلم و اتباع و پیروی از آنچه آورده و تحریم معصیت آن جناب بطور متواتر وارد شده است؛ و آنهم در حق کسیکه در زمان ایشان بوده و بعد از ایشان تا روز قیامت خواهد آمد.

و از جمله این أحادیث، حدیث ابو هریره که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «من أطاعني فقد أطاع الله ومن عصاني فقد عصى الله». متفق علیه. «کسى که از من اطاعت کند، مانند اینکه از الله اطاعت کرده، و کسى که از من نافرمانی کند، مانند اینکه الله را معصیت و نافرمانی کرده است».

و همچنین ابوهریره روایت مى‌کند که رسـول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمودند: «كل أمتي يدخلون الجنّة إلاَّ من أبى قيل يا رسول الله ومن يأبى قال: من أطاعني دخل الجنة ومن عصاني فقد أبى». متفق علیه.

و أحادیثی بطور متواتر از رسول الله صلی الله علیه وسلم ثابت است که در خطبۀ خـود وصیت مى‌فرمود که: حاضرین به غائبین ابلاغ کنند، پس اگر سنت او بر شنوندگان و ابلاغ شدگان حجت نبود، و اگر سنت او تا روز قیامـت باقی نمى‌ماند، به آن‌ها دستور تبلیغ داده نمى‌شد.

پس معلوم مى‌شود که دلیل بودن و حجت بودن سنت همچنان پا برجا است، بر شنونده‌ای که از زبان رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیده، و بر کسى که برای او با اسانید صحیحه نقل شده است.

و اصحاب و یاران پیامبر صلی الله علیه وسلم سنت قولی و فعلی آن جناب را حفظ کرده‌اند و همچنین تابعین، سپس تابعین آن را ابلاغ کرده‌اند به نسل بعدی خود، و همچنین علماء و دانشمندان ثقه که گفتار آنان مورد اعتماد مى‌باشد نسل بعد از نسل، و قرن بعد از قرن نقل کرده‌اند. و آن را در کتاب‌های خود جمع آوری و بیان کرده‌اند و صحیح و ضعیف آن را بیان کرده‌اند. و برای شناخت احادیث صحیح و ضعیف قوانین و ضوابط معیـنی بین خود قرار داده‌اند تا بوسیلۀ این قوانین صحیح و ضعیف احادیث شناخته شوند.

امام سیوطی در کتاب خود: (مفتاح الجنه فی الاحتجاج بالسنه) چنین مى‌گوید: (بدانید؛ هرکس حجیت حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم قولی و فعلی با شروط معروف آن در اصول دین را انکار کند کافر مى‌باشد، و از دایرۀ إسـلام خارج است، و روز قیامت با یـهـود و نصـاری و با فرقـه ها و طائفه‌های گمراه و کافر محشور خواهد شد.

 

تهیه کننده: قریب الله مطیع

منابع:

1.     جایگاه و منزلت سنّت در اسلام از علامه البانی رحمه الله.

2.     وجوب عمل به سنت رسول الله و كفر كسى كه آن را انكار كند از علامه عبدالعزيز ابن باز رحمه الله

3.      سنت و جايگاه آن در شريعت اسلامي از دكتر مصطفى السباعى.

4.     بزرگداشت سنت از عبد القیوم سحیبانی.

5.     منزلت سنت در اسلام از حسین تاجی گله داری.

نمایش بیشتر

قریب الله مطیع

وی در سال ۱۹۶6م در ولسوالی چهاردهی ولایت کابل چشم به جهان گشود، بعد از اتمام مرحله ثانوی در لیسۀ حبیبیه، تحصیلات عالی خود را نخست در انستیتوت عالی تربیه معلم در شهر پشاور، سپس در سال (1989) عازم عربستان سعودی شد و به فاکولتۀ شرعیات دانشگاه اسلامی مدینه منوره پیوست، پس از فراغت در سال (1993)، مدت ده سال در یکی از مراکز آموزش و پرورش فرزندان کشورش مقیم مدینه منوره مشغول تدریس بود و از سال (2005) به این طرف در عرصه های تألیف و ترجمه و تحقیقات علمی، و همکاری با مؤسسات و سایتهای دعوتی و شبکه های تلفزیونی اهل سنت مشغول می باشد. ادامه سوانح..

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا

Adblock رو غیر فعال کنید

بخشی از درآمد سایت با تبلیغات تامین می شود لطفا با غیر فعال کردن ad blocker از ما حمایت کنید