شيوه وطريقه شرعي عقد نكاح

يكي از مولوي صاحبان محترم ودانشمند از ولايت تخار خواهش نموده كه رهنمائي شرعي را در مورد شيوه وطريقه بستن عقد نکاح تحرير نمايم واين سوالات را مطرح نموده :
استاد ممتاز : السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
عافیت بوده باشید .

امیدوارم باین سوالات جواب مدلل ارائیه فرمایید .
زیرا بنده به نسبت نداشتن کتابهای لازم در مورد مسایل آتی الذکر از حل آن عاجز مانده ام و در دلم شبهات پیدا شده است .
و بعض مردم نکاح های مروجه ما را دو نکاح و بدعت میگویند و وکالت در نکاح را رد میکنند و به بودن ولی تاکید دارند استدلالا ” لا نكاح إلا بولي وشاهدي عدل” ….

۱- در منطقه ما در باره ازدواج دو مرحله مروج است بشرح ذیل :
ولی دختر بهمراه خواستگاران ( از طرف پسر ) برای ازدواج بموافقه میرسند و بعدا ذریعه ی دو شاهد از دختر خواسته میشود که وکیل شما کیست ؟ جوابا دختر ( در حالیکه عقب پرده و حتی عقب دروازه میباشد )

در مرحله اول پدر خود را و در مرحله دوم پدر و گاهی مامای خود را و گاهی یازنه ( شوهر خواهر ) خود را بعنوان وکیل میگیرد و آن شاهدان در مجلس ، اداء شهادت میدهند و وکیل را معرفی میکنند . وکیل ( پسر ) در مرحله اول و خود پسر در مرحله دوم به ایجاب و قبول و تعیین مهر در حضور داشت امام محل و محاسن سفیدان به عقد ازدواج می پردازند .
تا مهر را اداء میکنند ؛ شش ماه و یکسال در بین هردو مرحله فاصله میآید .

نکات قابل فهم این است :

1. – دختر در مرحله اول و دوم وکیل میگیرد و بهیچ وجه خود آن حاضر مجلس نمیشود و وکیل و شاهد هردو ، دختر را ندیده صرف بمجرد شنیدن صدای ( ناشناخته ) آن اکتفاء میکنند .
2.  در مرحله اول ایجاب و قبول بدون خطبه میشود و در مرحله دوم خطبه هم خوانده میشود .
3.  در مرحله اول گاهی وکیل پسر پدر می باشد و گاهی برادرش و گاهی کسی دیگر و در این وکالت شاهد موجود نمی باشد و در مجلس از آن شاهد هم خواسته نمیشود .
4.  در مرحله دوم حضور پسر در مجلس ضروری دانسته میشود در حالیکه حضور دختر در مجلس عیب پنداشته میشود و وکیل و شاهد هم به نادیده اداء مسؤلیت میکنند .

سوال :

۱ – آیا این نکاح درست و شرعی میباشد ؟
۲ – آیا این دو نکاح تلقی میشود یا یک نکاح ؟
۳ – وکیل و شاهد که دختر را ندیده اند ، وکالت و شهادت شان چگونه میباشد ؟
۴ – در هردو مرحله آیا وکیل گیری دختر بعوض ولایت پدر درست میباشد یا خیر ؟
۵ – در مرحله اول پدر پسر یا برادرش با مشوره پسر وکیل میشود و شاهد ندارند آیا این وکالت و عقد درست میشود یا خیر ؟

الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله، أما بعد،،

وبايد غلط فهمي نشود كه نامزادي وخواستگاری عقد ازدواج ونكاح شمرده نمي شود تنها وعده ازدواج است..
قاضي ويا شخص كه عقد نكاح را ترتيب ميدهد وبسته مي كند اين آداب را مراعات كند:

اولا : سنت اين است كه اين خطبه نكاح را بخواند كه عبارت است از:

• إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل له، ومن يضلل فلا هادي له، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له، وأشهد أن محمد عبده ورسوله.
• ثم يقرأ قوله تعالى: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ، يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيرًا وَنِسَاء وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِي تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا،
• وقوله سبحانه: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا * يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَن يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا”.

وبعد از خواندن خطبه اين شرائط را در نظر داشته باشد:

1.  معلوم بودن زن وشوهر كه هر دو به نام ونسب تعيين شوند
2. رضايت كامل هردو زن وشوهر كه اقرار بكنند به اين رضايت ” ايجاب وقبول”
3. بودن ولي امر دختر وحاضر شدنش ويا اينكه وكيل ولي امر دختر حاضر بوده باشد
4. وجود دو شاهد عدل كه فاسق وفاجر نباشند وامانت كار وعادل باشند وشاهدي بدهند بر عقد نكاح
5. كدام مانع شرعي ديگر وجود نداشته باشد در نكاح اين دونفر مثلا كافر نباشند (البته موضوع نكاح زن اهل كتاب جواز دارد به شروط معين)، خواهر وبرادر نسبي ورضاعي نباشند ، زن در مرحله عدت طلاق ووفات نباشد،
6. تعيين كردن ودادن مهر نيز ضروري است ونمي توان آنرا نظر انداز كرد خصوصا در شرائط فعلي.

اما در مناطق كه تنها به مذهب حنفي عمل ميكنند بايد دو شرط را مراعات كنند:

1.  ايجاب وقبول زن وشوهر
2.  وجود دو شاهد عدل وشاهدي دادن هردو بر عقد نكاح.
   از آداب وسنتهاي نكاح اعلان نمودن ازدواج ووليمه دادن یعنی مهمانی ازدواج نيز ميباشد ..
   از شرائط واركان نكاح وجود شخص نكاح خوان نيست البته اين سنت است .

ليكن بايد لزوما دختر در مجلس نكاح حضور يابد ولو براي چند دقيقه كه خود را معرفي كند وايجاب قبول را بزبان خود اقرار كند زيرا در تعامل كردن شاهدان با عروس ازعقب پرده وپشت دروازه ممكن غلطي ويا خطأ وسوء تفاهم واقع شود واين شيوه نادرست است، هنكام حضور يابي عروس در مجلس نكاح تنها ولي امر دختر، هردو شاهد، شوهر وقاضي نكاح ويا نكاح خوان حضور داشته باشد واشخاص ديكر در اين صورت مجلس نكاح را ترك كنند تا اينكه عروس در حرج واقع نشود.

همچنان در صورت كه خود انسان عاقل وبالغ وحاضر بوده باشد ضرورت به وكيل گرفتن ندارد، خود انسان چي مرد باشد ويا زن شخصا خواستهاي خود را بزبان بياورد ومطرح كند..ليكن وكيل گرفتن هم يک امر مشروع وجائز است ودر آن حرج ومانع شرعي نيست..

تعيين کردن مهر عروس از صلاحیت وحق خودش وولی امرش است. .نه از صلاحیت نکاح خوان وملا امام. این حق را شریعت به خود زنان داده وبه ولی امر شان.
_ نكاح خوان ومولوي صاحبان تنها مي توانند دختر وولي امرش را تشويق وترغيب كند كه مهر غير واقعي وزياد نباشد كه از توان شوهر خارج باشد.

_ البته این حق هم نکاح خوان دارد که مهر مثل تعریف که عبارت از مقدار مهر مروج در اقارب عروس وهم قریه وهمسايه وهمسویه آن.
_ در صورت نكاح قبلا بدون مهر انجام شده باشد قاضي برايش مهر تعيين ميكند.